باشد [1] نجس است . و امّا بنك و چرس و مانند آنها از هر چيزى كه در اصل ، روان نباشد ، هر چند او را ممزوج به آب كنند ، پاك است اگر چه به آب بجوشد .
فقّاع نهم : فقّاع ، و آن شراب مخصوصى است كه غالب افراد او از جو مىباشد ، و مست كننده [2] نيست ، و او را مىگذارند تا در آن ، غليان و جوششى حاصل شود ؛ و آن غير ماء الشعيرى است كه معمول اطبّا است .
كافر دهم : كافر [3] و آن كسى است كه بر غير دين اسلام باشد ، مانند يهود و نصارى و

[1] يعنى در اصل ، روان باشد با صفت اسكار كثير از آن ؛ و انجماد بعد از تحقّق اين دو صفت ، موجب طهارت آن نمىشود على الاظهر . و مجرّد زوال اسكار ، بعد از تحقّق اسكار در مايع ، موجب طهارت نمىشود على الاحوط . و گذشت حكم عصير عنبى بعد از جوشانيدن و قبل از تثليث .
[2] ظاهر اين است كه اسكار خفيف در كثير آن ، براى متعارف از مزاجها مخفى است بر غالب ، لذا ارشاد و تنبيه در روايات به آن شده است ، و بعيد است حرمت و نجاست براى شراب غير مسكر . و هم چنين ظاهر ، عدم اختصاص به آن است كه متّخذ از جو باشد ، بلكه عبرت ، به صدق اسم فقّاع با علم به وجود خاصيّت مسمّى به اين اسم در زمان صدور روايات است . و هم چنين اظهر ، عدم حدوث وضع جديد است براى فقّاع نسبت به وضع سابق و در زمان صدور روايات .
[3] حكم اولاد كفار و غيرهم و اولاد كفار ، تابع ابوين ، در نجاست هستند . و اقرب عدم لحوق به زنا در دين ابوين است ؛ پس ولد الزنا از كافرَين ، طاهر است به حكم اصل ؛ و هم چنين از مسلمَين يا از احد الابوين كه مُسلم باشد ؛ چنانچه ظاهرِ اطلاقِ منسوب به مشهور است از طهارت ولد الزنا . و چون به حكم تبعيّت نيست على الاظهر بلكه به حكم اصل است ، پس در صورت ثبوت تبعيّت براى احد الابوين ، اصل جارى نيست ، بلكه به حكم دليل ، عمل مىشود ؛ پس اگر احد المتولَّد منهما زنا از او محقّق نباشد ، ولد به او ملحق مىشود و اسلام در متكافئين در حليّت ، مرجّح است .

63