به بعد . ( 2 ) قضاى ماه رمضان . ( 3 ) اگر غسل جنابت را فراموش كند و پس از گذشتن ماه رمضان متوجه شود و همچنين است اگر براى خنك شدن يا بىجهت آب در دهان بگرداند و بىاختيار فرو رود به تفصيلى كه در مسأله [ 1688 ] مىآيد . ( 3 ) سيستانى : و چنانچه انسان نداند كه بعضى از آن چه گفته شد روزه را باطل مىكند اگر در اين جهل كوتاهى نكرده باشد و ترديدى هم نداشته باشد يا آن كه اعتماد بر حجت شرعى داشته باشد ، اگر آن چيز را انجام دهد ، روزه‌اش باطل نمىشود ، مگر در خوردن و آشاميدن و جماع .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1654 اگر روزه دار سهواً يكى از كارهايى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد ] < / صفحة فارغة > مسأله 1654 اگر روزه دار سهواً يكى از كارهايى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد و به خيال اين كه ( 1 ) روزه‌اش باطل شده عمداً دوباره يكى از آنها را به جا آورد ، روزهء او باطل مىشود ( 2 ) . اين مسأله در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) سيستانى : به اعتقاد اين كه . . مكارم : به گمان اين كه . . ( 2 ) مكارم : روزه‌اش باطل نمىشود ، ولى احتياط مستحب ، قضاى آن است .
سيستانى : حكم مسألهء گذشته در بارهء او جارى مىشود .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1655 اگر چيزى به زور در گلوى روزه دار بريزند ] < / صفحة فارغة > مسأله 1655 اگر چيزى به زور در گلوى روزه دار بريزند ، ( يا سر او را به زور در آب فرو برند ( 1 ) ) روزهء او باطل نمىشود ( 2 ) . ولى اگر مجبورش كنند كه روزهء خود را ( 3 ) باطل كند مثلًا به او بگويند : اگر غذا نخورى ضرر مالى يا جانى به تو مىزنيم و خودش براى جلوگيرى از ضرر چيزى بخورد ، روزهء او باطل مىشود ( 4 ) . اين مسأله در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) [ قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام : زنجانى و سيستانى نيست ] ( 2 ) زنجانى : همچنين است در ساير مبطلات ؛ مگر عمداً خود را در چنين شرايطى قرار داده باشد ، ولى اگر مجبورش كنند كه كارهايى را كه روزه را باطل مىكند انجام دهد ، مثلًا به او بگويند : اگر غذا نخورى ، ضرر جانى به تو مىزنيم و خودش براى جلوگيرى از ضرر چيزى بخورد ، روزهء او باطل مىشود . ( 3 ) سيستانى : به خوردن يا آشاميدن يا جماع . . ( 4 ) سيستانى : و در غير آن سه چيز نيز بنا بر احتياط واجب باطل شود .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1656 روزه دار نبايد جايى برود كه مىداند چيزى در گلويش مىريزند ] < / صفحة فارغة > مسأله 1656 روزه دار نبايد جايى برود كه مىداند چيزى در گلويش مىريزند يا مجبورش مىكنند كه خودش روزهء خود را باطل كند ( 1 ) ، امّا اگر قصد رفتن كند و نرود يا بعد از رفتن چيزى به خوردش ندهند روزهء او صحيح است و چنانچه از روى ناچارى كارى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد ( 2 ) روزهء او باطل مىشود ، ولى اگر چيزى در گلويش بريزند باطل شدن روزهء او محل اشكال است . اين مسأله در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) اراكى : و چنانچه رفت و از روى ناچارى كارى كه روزه را باطل مىكند انجام داد و يا چيزى در گلويش ريختند روزهء او باطل مىشود ، بلكه اگر قصد رفتن كند و نرود باز هم روزه او باطل است .
سيستانى : و اگر برود و از روى ناچارى خودش كارى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد . روزهء او باطل مىشود و همچنين است بنا بر احتياط لازم اگر چيزى را در گلويش بريزند . ( 2 ) فاضل : و از اوّل هم بداند كه ناچار مىشود روزهء او باطل مىشود .

924