نورى : چنانچه كارى كه عمداً يا سهواً نماز را باطل مىكند مثل روى گرداندن از قبله انجام داده است ، احتياط واجب آن است كه سجدهء فراموش شده را به جا بياورد و بعد از آن تشهد و سلام را به جا بياورد و دو سجدهء سهو نيز انجام بدهد و نيز اگر يادش بيايد كه تشهد ركعت آخر را فراموش كرده ، احتياطاً تشهد را بخواند و بعد از آن سلام دهد و دو سجدهء سهو نيز به جا بياورد .
بهجت : بايد سجده را نه به قصد ادا و نه به قصد قضا به جا آورد و ما بعد آن را كه تشهّد و سلام است ، انجام دهد و بنا بر احتياط واجب دو سجدهء سهو براى سجدهء فراموش شده و دو سجدهء سهو براى زياد شدن تشهّد و سلام به جا آورد . و اگر تشهّد ركعت آخر را فراموش كرده باشد و بعد از سلام يادش بيايد ، در صورتى كه چيزى كه نماز را باطل مىكند انجام نداده باشد ، بنا بر احتياط واجب آن تشهّد را نه به قصد ادا و نه قضا به جا آورد و سلام را هم بگويد و سپس دو سجدهء سهو به قصد وظيفهء فعليّه انجام دهد . ( 4 ) فاضل : و اگر قبل از آن باشد بايد از آن سجده به بعد را تدارك كند و براى سلام زائد دو سجده سهو به جا آورد و اگر تشهد ركعت آخر را فراموش كرده باشد حكم فراموشى سجده را دارد .
مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 1255 .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1257 اگر بين سلام نماز و قضاى سجده يا تشهد كارى كند ] < / صفحة فارغة > مسأله 1257 اگر بين سلام نماز ( 1 ) و قضاى سجده يا تشهد ( 2 ) كارى كند كه براى آن سجدهء سهو واجب مىشود ، مثل آن كه سهواً حرف بزند ، بايد سجده يا تشهد را قضا كند ( 3 ) . اين مسأله ، در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) فاضل : اگر در اثناء نماز و يا بين سلام نماز . . ( 2 ) [ عبارت " يا تشهد " در رساله آيت الله سيستانى نيست ] ( 3 ) اراكى : و بنا بر احتياط واجب غير از سجدهء سهوى كه براى قضاى سجده يا تشهّد لازم است ، دو سجدهء سهو ديگر به جا آورد .
زنجانى : و بنا بر احتياط مستحب علاوه بر دو سجده سهوى كه براى قضاى سجده يا تشهد به تفصيلى كه در مسأله [ 1245 ] گذشت مىنمايد ، دو سجده سهو ديگر نيز بنمايد .
گلپايگانى ، خوئى ، تبريزى ، صافى : بنا بر احتياط واجب بايد سجده يا تشهّد را قضا كند و غير از سجدهء سهوى كه براى قضاى سجده يا تشهّد مىنمايد ، دو سجدهء سهو ديگر نيز بنمايد .
سيستانى : بنا بر احتياط واجب بايد اوّل سجده را قضا كند و بعد دو سجدهء سهو بنمايد .
فاضل : بايد بنا بر احتياط واجب اوّل سجده يا تشهّد را قضا كند .
مكارم : رجوع كنيد به ذيل مسأله 1255 .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1258 اگر نداند كه سجده را فراموش كرده يا تشهد را ] < / صفحة فارغة > مسأله 1258 اگر نداند كه سجده را فراموش كرده يا تشهد را ( 1 ) به احتياط واجب بايد هر دو را قضا نمايد و هر كدام را اول به جا آورد اشكال ندارد و بايد يك بار سجده سهو نيز به جا آورد . اين مسأله ، در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) خوئى ، تبريزى ، سيستانى : بايد سجده را قضا نمايد و دو سجدهء سهو به جا آورد و احتياطاً ( سيستانى : احتياط مستحب آن است كه ) تشهد را نيز قضا نمايد .

678