خوئى ، تبريزى : مسأله كثير الشك كسى است كه عرفاً بگويند زياد شك مىكند يا اين كه حال او به نحوى باشد كه در هر سه نماز لا اقلّ يك مرتبه شك كند ؛ چنين شخصى به شك خود اعتنا نكند . ( تبريزى : و لكن معتبر است زيادى شكّ از جهت عارضهء موقّتى مانند پريشانى خاطر از غضب و ترس نباشد . ) صافى : مسأله كثير الشك كسى است كه عرفاً بگويند زياد شك مىكند و بعيد نيست كسى هم كه نتواند سه نماز پشت سر هم بدون شك بخواند ، كثير الشك باشد ، كه بايد به شك خود اعتنا نكند .
زنجانى : مسأله كثير الشك : كسى است كه در هر سه نماز لا اقل يك مرتبه شك مىكند ، چنين شخصى به شك خود اعتنا نمىكند و كسى كه عرفاً بگويند زياد شك مىكند و به اين اندازه نباشد ، بنا بر احتياط واجب عمل شك را مانند شخص معمولى انجام داده و اگر شك وى در عدد ركعات باشد نماز را دوباره نيز بخواند .
سيستانى : مسأله كثير الشك كسى است كه زياد شك مىكند به اين معنى كه بيش از معمول شك مىكند با مقايسهء حال او با حال كسانى كه مانند او هستند از جهت بودن يا نبودن اسباب اغتشاش حواس ؛ و اختصاص ندارد كثير الشك به كسى كه زياد شك كردن عادت او باشد ، بلكه كافى است كه در معرض عادت به كثرت شك باشد .
مكارم : مسأله " كثير الشّك " يعنى كسى كه زياد شك مىكند ، نبايد به شك خود اعتنا كند ، خواه در عدد ركعات نماز باشد ، يا در اجزاى نماز ، يا شرايط نماز . كثير الشك كسى است كه بگويند زياد شك مىكند و اگر كسى در يك نماز سه مرتبه شك كند يا در سه نماز پشت سر هم شك كند ، " كثير الشكّ " است . هر گاه به خاطر يك حالت فوق العاده مانند بيمارى ، غضب يا مصيبت موقّتاً گرفتار حالت كثرت شك شود ، بايد به شكّ خود اعتنا كرده و مطابق احكام آن رفتار كند .
بهجت : مسأله كسى كه زياد شك مىكند ، نبايد به شكّ خود اعتنا كند و كثير الشك شدن به اين است كه مردم بگويند تو زياد شكّ مىكنى ؛ و زياد شك كردن به اين صورت محقّق مىشود كه در يك نماز سه مرتبه شك كند ، يا در سه نماز پشت سر هم مثلًا در نماز صبح و ظهر و عصر شك كند .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1185 كثير الشك اگر در به جا آوردن چيزى شك كند ] < / صفحة فارغة > مسأله 1185 كثير الشك اگر در به جا آوردن چيزى شك كند ، چنانچه به جا آوردن آن نماز را باطل نمىكند ( 1 ) بايد بنا بگذارد كه آن را به جا آورده مثلًا اگر شك كند كه ركوع كرده يا نه بايد بنا بگذارد كه ركوع كرده است ( 2 ) و اگر به جا آوردن آن ، نماز را باطل مىكند بايد بنا بگذارد كه آن را انجام نداده ؛ مثلًا اگر شك كند كه يك ركوع كرده يا بيشتر ، چون زياد شدن ركوع نماز را باطل مىكند ، بايد بنا بگذارد كه بيشتر از يك ركوع نكرده است . ( 1 ) خوئى ، سيستانى ، زنجانى ، تبريزى : كثير الشك اگر در به جا آوردن چيزى از اجزاء نماز شك كند . . بهجت : چنانچه به جا نياوردن آن نماز را باطل مىكند . . ( 2 ) خوئى ، تبريزى ، سيستانى ، زنجانى : و اگر در به جا آوردن چيزى شك كند كه نماز را باطل مىكند ، مثل اين كه شك كند كه نماز صبح را دو ركعت خوانده يا سه ركعت ، بنا را بر صحّت مىگذارد .

644