بنا بر احتياط واجب سر را به روى اينها بكشد و اگر ممكن نباشد سر را بردارد و بدون نشستن ، در حال خميده روى اينها بگذارد ، و بنا بر احتياط مستحب در تمام صورتها نماز را دوباره بخواند .
مكارم : اگر ممكن است و منافات با صورت نمازگزار ندارد پيشانى را به روى چيزى كه سجده بر آن صحيح است بكشد ، و اگر دسترسى ندارد و وقت تنگ است به دستور مسأله پيش [ ( 1084 ) ] عمل كند .
سيستانى : چنانچه پس از به جا آوردن ذكر واجب ملتفت شود مىتواند سر از سجده بردارد و نمازش را ادامه دهد و اگر قبل از به جا آوردن ذكر واجب ملتفت شود بايد پيشانى خود را به چيزى كه سجده بر آن صحيح است بكشد و ذكر واجب را انجام دهد ولى اگر كشيدن پيشانى ممكن نباشد مىتواند ذكر واجب را در همان حال به جا آورد و نمازش در هر دو صورت صحيح است . ( 2 ) اراكى : و اگر ممكن نباشد ولى وقت وسعت دارد بايد نماز را بشكند . .
گلپايگانى ، صافى : و اگر ممكن نباشد چنانچه وقت نماز وسعت دارد ، بايد نماز را رها كند و اگر وقت تنگ است در صورتى كه لباسش از پنبه يا كتان است ، بايد پيشانى را از روى آن به روى لباسش بكشد و اگر از چيز ديگر است پيشانى را از روى آن به پشت دست يا چيز معدنى بكشد با مراعات احتياطى كه در مسأله پيش گفته شد .
صافى : به ترتيبى كه در مسأله [ 1084 ] گفته شد عمل نمايد .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1089 اگر بعد از سجده بفهمد پيشانى را روى چيزى گذاشته ] < / صفحة فارغة > مسأله 1089 اگر بعد از سجده بفهمد پيشانى را روى چيزى گذاشته كه سجده بر آن باطل است ، اشكال ندارد ( 1 ) . اين مسأله ، در رسالهء آيت الله بهجت نيست ( 1 ) خوئى : بايد بر چيزى كه سجده بر او صحيح است سجده نمايد و بنا بر احتياط مستحبّ نماز را از سر به جا آورد و اگر اين كار در دو سجده از يك ركعت اتّفاق افتاد ، يك سجده را تدارك نمايد و احتياط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند .
زنجانى : بايد بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است سجده نمايد و اگر نداشته باشد به ترتيبى كه در مسأله [ 1084 ] گفته شد عمل نمايد و در اين مسأله فرقى نيست كه اين كار در يك سجده رخ داده باشد ، يا در دو سجده از يك ركعت .
تبريزى : عيبى ندارد و بنا بر احتياط مستحبّ نماز را دوباره به جا آورد و همچنين است اگر در دو سجده از يك ركعت اتّفاق افتاد .
مكارم : مسأله هر گاه بعد از نماز يا بعد از سجده متوجّه شود بر چيزى سجده كرده كه سجده بر آن جايز نبوده ، نمازش صحيح است .
< صفحة فارغة > [ مسأله 1090 سجده كردن براى غير خداوند متعال حرام مىباشد ] < / صفحة فارغة > مسأله 1090 سجده كردن براى غير خداوند متعال حرام مىباشد و بعضى از مردم عوام ( 1 ) كه مقابل قبر امامان عليهم السلام پيشانى را به زمين مىگذارند ، اگر براى شكر خداوند متعال باشد ، اشكال ندارد و گر نه حرام است ( 2 ) . اين مسأله ، در رسالهء آيات عظام : فاضل و بهجت نيست ( 1 ) گلپايگانى ، صافى ، زنجانى ، نورى : بعضى از مردم . . ( 2 ) سيستانى : اشكال ندارد و گر نه مشكل است .
مكارم اگر به قصد سجده براى امام عليه السلام باشد فعل حرام است ؛ و اگر براى شكر خدا

590