بارى علم به احكام ، يكى از علوم سه گانه‌اى است كه مراجع عظام شيعه به آن اهتمام زيادى داشته و مُعْظَمِ عمر خويش را صرف آن نموده و رسائل فقهى خود را مهيّا ساخته ، جهت اصلاح و الهى شدن جامعه ، در اختيار مردم قرار مىدهند .
از طرف ديگر ، هر مسلمانى طبق ضوابط دين و عقل ، يكى از مراجع تقليد را به عنوان مرجع دينى خود برگزيده ، خود را متعهّد و ملتزم مىكند به فتاواى او عمل نمايد . بدين جهت ، همواره و در هر زمان ، عدّه‌اى از علماى عِظام شيعه ، مرجعيت دينى و الهى داشته و رسالهء فقهى آنان در دسترس مقلَّدين ، بويژه فضلا و مروّجين احكام ، وجود داشته است .
از طرفى امروزه مشكل است كه مروّجين احكام به راحتى رساله هاى همهء مراجع را با خود داشته يا به فتاواى آنان استحضار داشته باشند ، و از سوى ديگر بايد پاسخگوى مقلَّدين مراجع پيشين قدّس الله اسرارهم و مراجع حىّ مدّ ظلَّهم العالى باشند . لذا اين جانب با استغاثه از ذات لا يزال الهى و استمداد از اولياى دين عليهم السلام تصميم گرفتم رساله هاى مراجع عظام را با سبكى نوين ، در يك توضيح المسائل تهيّه و تنظيم كنم و در اختيار علاقه مندان قرار دهم ؛ كه به حمد الله اين كار ( با صرف وقت نزديك به چهار سال مستمر ، از اول روز تا پاسى از نيمه شب و قرائت مكرر رساله هاى مراجع عظام " 1 " و پس از آن به طور غير مستمر براى هر ويراش جديد ) در سايهء عنايات ذات اقدس الهى و توجهات اولياى دين عليهم السلام ، در دو جلد به صورتى كه ملاحظه مىفرماييد انجام گرفت . " انه خير ناصر و معين " ان شاء الله اين كار ناچيز مورد رضايت خداوند سبحان جلّ و علا و اولياى دين بويژه حضرت بقيّة الله الأعظم حجّة بن الحسن العسكري روحى و أرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء قرار گيرد ، و خداوند پاداش اين كار را ذخيرهء قبر و قيامت خود و والدين و اساتيد و مربّيانم قرار دهد .
رجاء واثق دارم كه اگر اهل فضل به اشكال و اشتباهى برخورد نمودند ، حقير را عفو فرموده و نظر اصلاحى خود را ارسال فرمايند تا مورد استفاده قرار گيرد .
در پايان چند نكته را متذكر مىشوم :
1 به دليل رعايت اختصار ، از آوردن القاب و عناوين مراجع محترم ، خوددارى شده لذا از ارواح مقدّسهء مراجع گذشته رضوان الله عليهم و ساحت مقدّس مراجع حاضر أدام الله ظلَّهم عذرخواهى مىشود ، و براى مراجع گذشته ، علوّ درجات و براى مراجع حاضر ، طول عمر با عزّت را از خداوند منّان خواهانم .
2 رساله هايى كه مورد استفاده قرار گرفته ، مطابق با آخرين رساله هاى تهيه شده از

" 1 " حد اقل 26 مرتبه تا تاريخ پائيز 1381 .

5