ج : تطهير بدن ميّت قبل از غسل در صورت امكان واجب است ، و اگر انتظار براى توقف خونريزى يا منع آن ممكن باشد ، واجب است .
< صفحة فارغة > [ س 229 استخوان مرده‌اى كه حدود چهل يا پنجاه سال از دفن آن مىگذرد ] < / صفحة فارغة > س 229 : استخوان مرده‌اى كه حدود چهل يا پنجاه سال از دفن آن مىگذرد و مقبرهء او از بين رفته و تبديل به ميدان عمومى گرديده است ، در اثر كندن نهرى در آن ميدان ظاهر شده است . آيا لمس كردن استخوانها براى ديدن آنها اشكال دارد ؟ آيا استخوانها نجس هستند ؟
ج : استخوان ميّت مسلمانى كه غسل داده شده است ، نجس نيست ؛ ولى دفن مجدّد آن زير خاك واجب است .
< صفحة فارغة > [ س 230 آيا براى انسان جايز است ] < / صفحة فارغة > س 230 : آيا براى انسان جايز است كه پدر يا مادر و يا يكى از بستگان خود را در كفنى كه براى خودش خريده است ، كفن كند ؟
ج : اشكال ندارد .
< صفحة فارغة > [ س 231 يك تيم پزشكى براى انجام آزمايشها و تحقيقات پزشكى احتياج دارند ] < / صفحة فارغة > س 231 : يك تيم پزشكى براى انجام آزمايشها و تحقيقات پزشكى احتياج دارند كه قلب و بعضى از اعضاى مرده را از جسد او جدا سازندو بعد از گذشت يك روز از انجام آزمايشها و مطالعات ، اقدام به دفن آن كنند . اميدواريم لطف نموده به سؤالات زير پاسخ فرمائيد : ( 1 ) آيا با توجه به اين كه امواتى كه اين آزمايشها بر روى آنها اعمال مىشود از مسلمانان هستند ، اقدام به اين كار براى ما جايز است ؟ ( 2 ) آيا دفن قلب و بعضى از اعضاى جسد جداى از بدن ميّت جايز است ؟ ( 3 ) آيا با توجه به اين كه دفن جداگانهء قلب و بعضى از اعضا مشكلات فراوانى براى ما ايجاد مىكند ، دفن آن اعضاء با بدن ميّت ديگر جايز است يا خير ؟
ج : در صورتى كه نجات نفس محترمه يا دستيابى به تجارب علوم پزشكى كه جامعه به آن محتاج است ، و يا شناسايىِ نوعى بيمارى كه حيات مردم را تهديد مىكند ، متوقف بر تشريح باشد ، تشريح جسد ميّت جايز است ، لكن لازم است تا آنجا كه استفاده از جسد غير مسلمان امكان دارد ، از جسد مسلم استفاده نشود . حكم شرعى اعضايى كه از جسد مسلمان جدا شده‌اند ، اين است كه با بدن دفن شوند ، و اگر امكان نداشت ، دفن جداگانهء آنها اشكال ندارد .
< صفحة فارغة > [ س 232 اگر شخصى براى خودش كفنى بخرد ] < / صفحة فارغة > س 232 : اگر شخصى براى خودش كفنى بخرد و هميشه در وقت نمازهاى واجب يا مستحب يا هنگام قرائت قرآن كريم ، آن را پهن نموده و روى آن نماز و قرآن بخواند و هنگام مرگ از آن به عنوان كفن استفاده كند . آيا اين عمل جايز است ؟ آيا از نظر اسلام صحيح است كه انسان كفنى را براى خود بخرد و بر آن آيات قرآنى بنويسد و از آن فقط هنگام تكفين استفاده نمايد ؟
ج : موارد مذكور اشكال ندارد .
< صفحة فارغة > [ س 233 اخيراً جنازه زنى در يك قبر قديمى كه تاريخ آن به حدود هفتصد سال پيش بر مىگردد ] < / صفحة فارغة > س 233 : اخيراً جنازه زنى در يك قبر قديمى كه تاريخ آن به حدود هفتصد سال پيش بر مىگردد ، كشف شده است . اين جنازه مشتمل بر اسكلت استخوانى عظيم كامل و سالمى است كه بر جمجمهء آن مقدارى مو وجود دارد . به استناد گفته هاى باستان شناسانى كه آن را كشف كرده‌اند ، جنازه متعلق به يك زن مسلمان است . آيا جايز است - ، اين اسكلت استخوانى بزرگ و مشخص را از طرف موزه علوم طبيعى ( بعد از بازسازى شكل قبر و قرار دادن جنازه در آن ) در

353