باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نمايد ، زيادى براى بدهكار حلال نيست .
مگر آن كه مقدار بدهى خود را به او بگويد و او را راضى كند ، يا طورى باشد كه اگر مقدار طلب خود را مىدانست ، باز هم به آن صلح مىكرد .
( مسأله 2174 ) اگر بخواهند چيزى را كه از يك جنس است و وزن آنها معلوم است به يكديگر صلح كنند ، احتياط واجب آنست كه وزن يكى بيشتر از ديگرى نباشد ، ولى اگر وزن آنها معلوم نباشد اگر چه احتمال دهند كه وزن يكى بيشتر از ديگرى است و صلح نمايند صحيح است .
( مسأله 2175 ) اگر دو نفر از يك نفر طلبكار باشند ، يا دو نفر از دو نفر ديگر طلبكار باشند ، و بخواهند طلبهاى خود را به يكديگر صلح كنند چنانچه طلب آنان از يك جنس و وزن آنها يكى باشد مثلا هر دو ده من گندم طلبكار باشند ، مصالحه آنان صحيح است و همچنين است اگر جنس طلب آنان يكى نباشد مثلا يكى ده من برنج و ديگرى دوازده من گندم طلبكار باشد ، ولى اگر طلب آنان از يك جنس و چيزى باشد كه معمولا با وزن يا پيمانه آن را معامله مىكنند ، در صورتى كه وزن يا پيمانه آنها معلوم باشد مساوى نيست ، مصالحه آنان اشكال ( احتياط واجب صحيح نيست ) دارد ولى هر كدام طلب خود را از ديگرى بگذرد مانعى ندارد .
( مسأله 2176 ) اگر از كسى طلبى دارد كه بايد بعد از مدتى بگيرد چنانچه طلب خود را به مقدار كمترى صلح كند و مقصودش اين باشد كه از مقدارى از طلب خود گذشت كند و بقيه را نقد بگيرد اشكال ندارد . و اين حكم در صورتى است كه طلب از جنس طلا يا نقره يا جنس ديگرى باشد كه با وزن يا پيمانه فروخته مىشود ، و اما در غير آنها براى طلبكار جائز است كه طلب خود را به بدهكار يا غير آن به كمتر از طلب صلح نموده يا بفروشد ، چنان كه در مسأله ( 2297 ) خواهد آمد .
( مسأله 2177 ) اگر دو نفر چيزى را با هم صلح كنند ، با رضايت يكديگر مىتوانند صلح را به هم بزنند . و نيز اگر در ضمن معامله براى هر دو يا يكى از آنان حق به هم زدن معامله را قرار داده باشند ، كسى كه آن حق را دارد مىتواند صلح را به هم بزند .

379