نباشد خريد و فروش محقق نمىشود بلكه واقع معامله قرض است اگر چه بلفظ خريد و فروش باشد و بدين جهت معامله حرام و باطل است و از اين قبيل است فروختن اسكناس نقدا به زيادتر از آن به مدت ولى اگر بين آنها امتيازى باشد مثل اسكناس و ريال با دولار يا پوند اشكالى ندارد .
( مسأله 2084 ) جنسى را كه در غالب شهرها با وزن ، يا پيمانه مىفروشند و در بعضى از شهرها با شماره معامله مىكنند ، احتياط واجب آن است كه آن جنس را به زيادتر از آن نفروشند . و در صورتى كه شهرها مختلف باشند و چنين غلبه‌اى در بين نباشد حكم آن در هر شهرى بر طبق معمول آن شهر است .
( مسأله 2085 ) اگر چيزى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد از يك جنس نباشد زيادى گرفتن اشكال ندارد پس اگر يك من برنج بفروشد و دو من گندم بگيرد معامله صحيح است .
( مسأله 2086 ) جنسى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد ، اگر از يك چيز عمل آمده باشد . بايد در معامله زيادى نگيرد ، مثلا اگر يك من روغن گاو بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير گاو بگيرد ، ربا و حرام است و همچنين است اگر ميوه رسيده را با ميوه نارس آن معامله كند زيادى نگيرد .
( مسأله 2087 ) جو و گندم در ربا يك جنس حساب مىشود ، پس اگر مثلا يك من گندم بدهد و يك من و پنج سير جو بگيرد ، ربا و حرام است و نيز اگر مثلا ده من جو بخرد كه سر خرمن ده من گندم بدهد ، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتى گندم را مىدهد ، مثل آن است كه زيادى گرفته و حرام مىباشد .
( مسأله 2088 ) معامله ربا چه با مسلمان چه با كافر حرام است بلى اگر مسلمان از كافرى كه در پناه اسلام نيست چيزى را به صورت ربا به قصد استنقاذ بگيرد اشكال ندارد و بنابر احتياط مستحب پدر و فرزند و زن و شوهر نيز نمىتوانند از يكديگر ربا بگيرند .

360