شرط هشتم - آن كه به حد ترخص برسد ، و معنى حد ترخص در ( مسأله 1292 ) گذشت ، و اما در غير وطن اعتبارى به حد ترخص نيست و همين كه از محل اقامت خارج شود نمازش قصر است .
( مسأله 1327 ) كسى كه به سفر مىرود اگر به جائى برسد كه اذان را نشنود ولى اهل شهر را ببيند يا اهل شهر را نبيند و صداى اذان را بشنود چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند . بنابر احتياط واجب بايد هم شكسته و هم تمام بخواند .
( مسأله 1328 ) مسافرى كه به وطنش برمىگردد تا وقتى كه اهل وطن خود را ببيند و صداى اذان آن را بشنود بايد نماز را تمام بخواند ، ولى مسافرى كه مىخواهد ده روز در محلى بماند ، مادامى كه به آن محل نرسيده نمازش قصر است .
( مسأله 1329 ) هر گاه شهر در بلندى باشد كه از دور اهل آن ديده شود ، يا بقدرى گود باشد كه اگر انسان كمى دور شود اهل آن را نبيند كسى كه از أهالى آن شهر مسافرت مىكند ، وقتى به اندازه‌اى دور شود كه اگر آن شهر در زمين هموار بود ، اهلش از آنجا ديده نمىشد ، بايد نماز خود را شكسته بخواند . و نيز اگر پستى و بلندى راه بيشتر از معمول باشد بايد ملاحظه معمول را بنمايد .
( مسأله 1330 ) اگر از محلى مسافرت كند كه اهل ندارد ، وقتى به جائى برسد كه اگر آن محل اهل داشت ، از آنجا ديده نمىشد ، بايد نماز را شكسته بخواند .
( مسأله 1331 ) اگر بقدرى دور شود كه نداند صدائى را كه مىشنود صداى اذان است يا صداى ديگر ، بايد نماز را شكسته بخواند . ولى اگر بفهمد اذان مىگويند و كلمات آن را تشخيص ندهد ، بايد تمام بخواند .
( مسأله 1332 ) اگر بقدرى دور شود كه اذان خانه‌ها نشنود و اذان شهر را كه معمولا در جاى بلند مىگويند بشنود ، نبايد نماز را شكسته بخواند .
( مسأله 1333 ) اگر به جائى برسد كه اذان شهر را كه معمولا در جاى بلند

237