( مسأله 2055 ) اگر در سال اولى كه مستطيع شده به مكه رود و در وقت معينى كه دستور داده‌اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد ، چنانچه در سالهاى بعد مستطيع نباشد ، حج بر او واجب نيست . ولى اگر از سالهاى پيش مستطيع بوده و نرفته ، اگر چه به زحمت باشد كه قابل تحمل است بايد حج كند .
( مسأله 2056 ) اگر در سال اولى كه مستطيع شده حج نكند و بعد بواسطه پيرى يا مرض و ناتوانائى نتواند حج نمايد و نا اميد باشد از اين كه بعدا خودش حج كند بايد ديگرى را از طرف خود بفرستد ، بلكه اگر نا اميد هم نباشد احتياط واجب آن است كه اجير بگيرد و در صورتى كه بعدا قدرت پيدا كرد خودش نيز حج نمايد ، و همچنين است اگر در سال اولى كه به قدر رفتن حج مال پيدا كرده ، بواسطه پيرى يا مرض يا ناتوانى نتواند حج كند و نا اميد از توانائى خود باشد و در تمام اين صور بنابر احتياط واجب بايد نائب صروره باشد يعنى كسى كه اولين مرتبه حج رفتن او باشد .
( مسأله 2057 ) كسى كه از طرف ديگرى براى حج اجير شده ، بايد طواف نساء را نيز از طرف او بجا آورد و اگر بجا نياورد ، زن بر آن اجير حرام مىشود .
( مسأله 2058 ) اگر طواف نساء را درست بجا نياورد يا فراموش كند چنانچه بعد از چند روز يادش بيايد و از بين راه برگردد و بجا آورد صحيح است . و در صورت فراموشى چنانچه برگشتن برايش مشقت داشته باشد مىتواند نائب بگيرد .
احكام خريد و فروش ( مسأله 2059 ) سزاوار است شخص كاسب احكام خريد و فروش موارد محل ابتلاء را ياد بگيرد ، حضرت صادق ( ع ) فرمودند : كسى كه مىخواهد خريد و فروش كند ، بايد احكام آن را ياد بگيرد و اگر پيش از ياد گرفتن آن خريد و

354