مىشود كه انسان يازده ماه مالك مقدار نصاب باشد ، و اگر در بين يازده ماه طلا و نقره او از نصاب اول كمتر شود ، زكات بر او واجب نيست .
( مسأله 1911 ) اگر در بين يازده ماه طلا و نقره‌اى را كه دارد با طلا يا نقره يا چيز ديگر عوض نمايد ، يا آنها را آب كند ، زكات بر او واجب نيست اگر چه براى فرار از دادن زكات اين كارها را بكند .
( مسأله 1912 ) اگر در ماه دوازدهم پول طلا و نقره را آب كند ، بايد زكات آنها را بدهد ، و چنانچه بواسطه آب كردن ، وزن يا قيمت آنها كم شود بايد زكاتى را كه پيش از آب كردن بر او واجب بوده بدهد .
( مسأله 1913 ) اگر طلا و نقره‌اى كه دارد خوب و بد داشته باشد ، مىتواند زكات هر كدام از خوب و بد را از خود آن بدهد ، بلكه اگر قسمتى از نصاب طلا و نقره بد باشد مىتواند زكات را از قسمت بد بدهد .
( مسأله 1914 ) پول طلا و نقره‌اى كه بيشتر از اندازه معمول فلز ديگر دارد ، اگر به آن پول طلا و نقره بگويند در صورتى كه به حد نصاب برسد زكاتش واجبست ، هر چند خالصش به حد نصاب نرسد ولى اگر به آن پول طلا و نقره نگويند وجوب زكات در آن محل اشكال است ، هر چند خالصش به حد نصاب برسد .
( مسأله 1915 ) اگر پول طلا و نقره‌اى كه دارد به مقدار معمول ، فلز ديگر با آن مخلوط باشد ، چنانچه زكات آن را از پول طلا و نقره‌اى كه بيشتر از معمول فلز ديگر دارد يا از پول غير طلا و نقره بدهد ولى بقدرى باشد كه قيمت آن ، به اندازه قيمت زكاتى باشد كه بر او واجب است ، اشكال ندارد .
زكات شتر و گاو و گوسفند ( مسأله 1916 ) زكات شتر و گاو و گوسفند غير از شرطهائى كه گفته شد دو شرط ديگر دارد : ( اول ) آن كه حيوان در تمام سال بيكار باشد ولى اگر در تمام سال يكى

331