( مسأله 1594 ) اگر كمتر از مقدار ختنه‌گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد ، روزه باطل نمىشود .
( مسأله 1595 ) اگر عمدا جماع نمايد ، و شك كند كه به اندازه ختنه‌گاه داخل شده يا نه ، روزه او باطل است . و لازم است قضاء نمايد ، ولى كفاره واجب نيست .
( مسأله 1596 ) اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نمايد ، روزه او باطل نمىشود ، ولى چنانچه در بين جماع يادش بيايد بايد فورا از حال جماع خارج شود ، و اگر خارج نشود ، روزه او باطل است .
3 - استمناء ( مسأله 1597 ) اگر روزه‌دار استمناء كند ( معناى استمناء در مسأله 1581 گذشت ) ، روزه‌اش باطل مىشود .
( مسأله 1598 ) اگر بىاختيار منى از انسان بيرون آيد ، روزه‌اش باطل نيست .
( مسأله 1599 ) هر گاه روزه‌دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم مىشود ، يعنى در خواب منى از او بيرون مىآيد ، جائز است بخوابد ، هر چند بسبب نخوابيدن به زحمت نيفتد ، و اگر محتلم شود ، روزه‌اش باطل نمىشود .
( مسأله 1600 ) اگر روزه‌دار در حال بيرون آمدن منى از خواب بيدار شود ، واجب نيست از بيرون آمدن آن جلوگيرى كند .
( مسأله 1601 ) روزه‌دارى كه محتلم شده ، مىتواند بول كند ، اگر چه بداند بواسطه بول كردن باقيمانده منى از مجرى بيرون مىآيد .
( مسأله 1602 ) روزه‌دارى كه محتلم شده ، اگر بداند منى در مجرى مانده و در صورتى كه پيش از غسل بول نكند بعد از غسل منى از او بيرون مىآيد ، بنابر احتياط

279