فرو برند ، صبح كه خورشيد بيرون مىآيد ، سايه آن به طرف مغرب مىافتد و هر چه آفتاب بالا مىآيد اين سايه كم مىشود ، و در شهرهاى ما در اول ظهر شرعى [1] به آخرين درجه كمى مىرسد ، و ظهر كه گذشت ، سايه آن به طرف مشرق بر مىگردد ، و هر چه خورشيد رو به مغرب مىرود سايه زيادتر مىشود ، بنابر اين وقتى سايه به آخرين درجه كمى رسيد و دو مرتبه رو به زياد شدن گذاشت معلوم مىشود ظهر شرعى شده است ، ولى در بعضى از شهرها مثل مكه مكرمه كه گاهى موقع ظهر سايه به كلى از بين مىرود ، بعد از آن كه سايه دوباره پيدا شد ، معلوم مىشود ظهر شده است .
( مسأله 738 ) در زمان غيبت امام ( ع ) نماز جمعه در غير صورتى كه ذكر خواهد شد اگر اقامه شود مجزى از نماز ظهر نيست .
( مسأله 739 ) وقت نماز ظهر و عصر بعد از زوال تا غروب آفتاب است ولى چنانچه نماز عصر را عمدا قبل از نماز ظهر بخوانند باطل است ، مگر اين كه از آخر وقت بيش از آوردن يك نماز مجال نباشد ، كه در اين فرض اگر كسى تا اين موقع نماز ظهر را نخوانده ، نماز ظهر او قضا است ، و بايد نماز عصر را بخواند ، و اگر كسى پيش از اين وقت اشتباها تمام نماز عصر را پيش از نماز ظهر بخواند نمازش صحيح است ، و احوط واجب اين است كه آن را نماز ظهر قرار داده و چهار ركعت ديگر به قصد ما في الذمه بجا آورد .
( مسأله 740 ) اگر پيش از خواندن نماز ظهر ، سهوا مشغول نماز عصر شود ، و در بين نماز بفهمد اشتباه كرده است ، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند ، يعنى نيت كند كه آنچه تا حال خوانده‌ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد مىخوانم همه نماز ظهر باشد ، و بعد از آن كه نماز را تمام كرد نماز عصر را بخواند .
( مسأله 741 ) اگر در زمان غيبت نماز جمعه با شرائطش با امامت حاكم شرع كه قدرت در دست داشته باشد يا كس ديگرى كه صلاحيت براى امام جماعت دارد و از طرف حاكم

[1] - ظهر شرعى در بعضى از مواقع سال ، چند دقيقه پيش از ساعت دوازده ( بساعت ظهر كوك ) و گاهى چند دقيقه بعد از ساعت دوازده است .

133