خريدار بايد قيمت آن مقدار را به حاكم شرع بدهد ، و در صورتى كه قيمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد ، مى تواند از او پس بگيرد ، و اگر شك كند كه زكات آن را داده يا نه ، حكم به نبودن زكات فعلا در آن مال محل اشكال است .
مسأله 1888 - اگر وزن گندم و جو و خرما و كشمش موقعى كه تر است به مقدار نصاب برسد و بعد از خشك شدن كمتر از اين مقدار شود ، زكات به آنها تعلق نمى گيرد .
مسأله 1889 - اگر گندم و جو و خرما و انگور را پيش از خشك شدن مصرف كند ، چنانچه خشك آنها به اندازه ء نصاب باشد ، بايد زكات آنها را بدهد .
مسأله 1890 - خرما بر سه قسم است :
1 - آن است كه خشكش مى كنند و حكم زكات آن گذشت .
2 - آن است كه در حال رطب بودنش مى خورند .
3 - آن است كه نارس ( خلال ) آن را مى خورند .
و در قسم دوم چنانچه مقدارى باشد كه خشك آن به مقدار نصاب برسد ، بنابر احتياط واجب زكات به آن تعلق مى گيرد ، و اما قسم سوم زكات به آن تعلق نمى گيرد .
مسأله 1891 - گندم و جو و خرما و كشمشى كه زكات آنها را داده ، اگر چند سال هم نزد او بماند زكات ندارد .
مسأله 1892 - اگر گندم و جو و خرما و انگور از آب باران يا نهر مشروب شود ، يا از رطوبت زمين استفاده كند ، زكات آن ده يك است ، و اگر با دلو و مانند آن آبيارى شود زكات آن بيست يك است .
مسأله 1893 - اگر گندم و جو و خرما و انگور ، هم از آب باران و مانند آن مشروب شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده كند ، چنانچه طورى باشد كه عرفا بگويند آبيارى آن با دلو و مانند آن شده ، زكات آن بيست يك است ، و اگر بگويند با آب باران و مانند آن آبيارى شده ، زكات آن ده يك است ، و اگر طورى است كه عرفا مى گويند به هر دو آبيارى شده ، زكات آن سه چهلم است .

539