خمس ميوه ء درختها را در صورتى كه زايد بر استفاده اش باشد بدهد .
مسأله 1789 - اگر درخت بيد و چنار و مانند اينها را بكارد ، در صورتى كه خمس آنها را داده باشد بايد هر سال خمس نمو آنها را بدهد ، و همچنين اگر مثلا از شاخه هاى درخت كه معمولا هر سال مى برند استفاده اى ببرد و به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر كسبش از مخارج سال او زياد بيايد ، در آخر هر سال بايد خمس آنها را بدهد ، اما در صورتى كه خمس آن درخت را نداده و نمو كرده باشد بايد خمس اصل درخت و نمو آن خمس و خمس نمو حصهء خود را بدهد .
مسأله 1790 - كسى كه چند رشته كسب دارد ، مثلا اجاره ء ملك مى گيرد و خريد و فروش و زراعت هم مى كند ، بايد خمس فايده هايى را كه در آخر سال از مخارج او زياد مى آيد بدهد ، و چنانچه از يك رشته نفع ببرد و از رشتهء ديگر ضرر كند ، بنابر احتياط مستحب خمس نفعى را كه برده بدهد .
مسأله 1791 - خرجهايى را كه انسان براى به دست آوردن فايده مى كند - مانند دلالى و حمالى - از مؤونهء تحصيل منفعت شمرده مى شود و مى تواند از سود كسر كند و نسبت به آن مقدار خمس ندارد .
مسأله 1792 - آنچه از منافع كسب در بين سال به مصرف خوراك و پوشاك و اثاثيه و خريد منزل و ازدواج فرزند و جهيزيهء دختر و زيارت و مانند اينها از امورى كه از مخارج آن سال حساب مى شود مى رسد - در صورتى كه از شأن او زياد نباشد - خمس ندارد .
مسأله 1793 - مالى را كه انسان به مصرف نذر و كفاره مى رساند ، جزء مخارج ساليانه است ، و نيز مالى را كه به كسى مى بخشد يا جايزه مى دهد - در صورتى كه از شأن او زياد نباشد - از مخارج ساليانه حساب مى شود .
مسأله 1794 - اگر انسان در شهرى باشد كه معمولا هر سال مقدارى از جهيزيهء دختر را تهيه مى كنند ، در صورتى كه آن شخص نتواند در غير اين صورت جهيزيه را تهيه كند و ندادن جهيزيه منافى شأن او باشد ، چنانچه در بين سال از منافع آن سال جهيزيه بخرد ، خمس ندارد ، و اگر از منافع آن سال در سال بعد

522