بايد نماز مغرب و عشاء را بخواند ، و اگر به آن اندازه هم وقت ندارد ، ولى مى تواند با خواندن نماز عشاء ، يك ركعت از مغرب را قبل از نصف شب درك كند بايد اول عشاء را بخواند و بعد مغرب را فورا به جا آورد ، و اگر كمتر از اين وقت دارد بايد عشاء را بخواند و بعد مغرب را به جا آورد ، و احتياط واجب آن است كه آن را به قصد ما في الذمه بدون قصد ادا و قضا بخواند ، و چنانچه بعد از خواندن عشاء معلوم شود كه از وقت به مقدار يك ركعت يا بيشتر به نصف شب مانده است ، نماز مغرب اداست و بايد فورا آن را به جا آورد .
مسأله 757 - مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند ، و راجع به آن خيلى سفارش شده است ، و هر چه به اول وقت نزديك تر باشد بهتر است ، مگر آن كه تأخير آن از جهتى بهتر باشد ، مثل آن كه صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند .
مسأله 758 - هرگاه انسان عذرى دارد كه اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند ناچار است با تيمم نماز بخواند ، چنانچه بداند عذر او تا آخر وقت باقى است ، مى تواند در اول وقت نماز بخواند ، ولى اگر احتمال دهد كه عذر او از بين مى رود بايد صبر كند تا عذرش بر طرف شود ، و چنانچه عذر او بر طرف نشد در آخر وقت نماز بخواند ، و لازم نيست به قدرى صبر كند كه فقط بتواند واجبات نماز را انجام دهد ، بلكه اگر براى مستحبات نماز نيز مانند اذان و اقامه و قنوت وقت دارد ، مى تواند تيمم كند و نماز را با آن مستحبات به جا آورد .
و در عذرهاى ديگر غير از موارد تيمم ، اگر آن عذر تقيه باشد جايز است اول وقت نماز بخواند و اعاده لازم نيست هر چند در اثناى وقت عذرش بر طرف شود ، و در غير تقيه اگر احتمال بدهد كه عذر او باقى باشد ، جايز است اول وقت نماز بخواند ، ولى چنانچه در اثناى وقت عذرش بر طرف گردد ، لازم است اعاده نمايد .
مسأله 759 - كسى كه مسائل نماز و شكيات و سهويات را نمى داند و احتمال مى دهد كه يكى از اينها در نماز پيش آيد و مبتلا به مخالفت تكليف الزامى يا

337