است به اندازه اى كه از مردن نجات پيدا كند آب بياشامد ، ولى روزه ء او باطل مى شود ، و اگر ماه رمضان باشد بايد در بقيهء روز از به جا آوردن كارى كه روزه را باطل مى كند خوددارى نمايد ، و همچنين اگر بترسد كه از نخوردن آب به او ضرر معتنا بهى برسد ، يا آب نخوردن براى او موجب حرجى باشد كه عرفا قابل تحمل نباشد ، كه در اين دو صورت مى تواند به اندازه ء رفع ضرر و حرج آب بياشامد .
مسأله 1590 - جويدن غذا براى بچه يا پرنده ، و چشيدن غذا و مانند اينها كه معمولا به حلق نمى رسد ، اگر چه اتفاقا به حلق برسد روزه را باطل نمى كند ، ولى اگر انسان از اول بداند يا اطمينان داشته باشد كه به حلق مى رسد ، روزه اش باطل مى شود و بايد قضاى آن را بگيرد ، و در صورت رسيدن به حلق كفاره بر او واجب است .
مسأله 1591 - انسان نمى تواند براى ضعف روزه را بخورد ، ولى اگر ضعف به قدرى باشد كه براى روزه دار عرفا قابل تحمل نباشد ، خوردن روزه اشكال ندارد .
2 - جماع مسأله 1592 - جماع روزه را باطل مى كند ، اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد ، و اين حكم در جماع با غير زن در صورت عدم انزال مبنى بر احتياط است .
مسأله 1593 - اگر كمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد ، روزه باطل نمى شود مسأله 1594 - اگر عمدا جماع كند و قصد ادخال به مقدار ختنه گاه داشته باشد و شك كند كه به آن اندازه داخل شده يا نه ، روزه ء او باطل و بايد قضا نمايد ، و بنابر احتياط واجب بقيهء روز را امساك كند ، ولى كفاره واجب نيست .
مسأله 1595 - اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نمايد ، يا در جماع بى اختيار باشد روزه ء او باطل نمى شود ، ولى چنانچه در بين جماع يادش بيايد يا اختيار برايش پيدا شود ، بايد فورا از حال جماع خارج شود ، و اگر خارج نشود روزه ء او باطل است .

487