سوم : به يكى از اسامى خداوند عالم قسم بخورد كه به غير ذات مقدس او گفته نمىشود مانند ( خدا ) و ( الله ) و نيز اگر به اسمى قسم بخورد كه به غير خدا هم مىگويند ولى بقدرى به خدا گفته مىشود كه هر وقت كسى آن اسم را بگويد ، ذات مقدس حق در نظر مىآيد ، مثل آن كه به خالق و رازق قسم بخورد صحيح است . بلكه اگر به لفظى قسم بخورد كه بدون قرينه ، خدا به نظر نمىآيد ولى او قصد خدا را كند بنابر احتياط بايد به آن قسم عمل نمايد .
چهارم : قسم را به زبان بياورد و اگر بنويسد يا در قلبش آن را قصد كند صحيح نيست ولى آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحيح است .
پنجم : عمل كردن به قسم براى او ممكن باشد و اگر موقعى كه قسم مىخورد ممكن باشد و بعد تا آخر وقتى كه براى قسم معين كرده عاجز شود يا برايش مشقت داشته باشد قسم او از وقتى كه عاجز شده به هم مىخورد ، و همچنين است حكم در مورد نذر و عهد .
مسأله 2686 - اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگيرى كند ، يا شوهر از قسم خوردن زن جلوگيرى نمايد ، قسم آنان صحيح نيست .
مسأله 2687 - اگر فرزند بدون اجازه پدر و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد ، قسم آنان بعيد نيست صحيح نباشد .
مسأله 2688 - اگر انسان از روى فراموشى ، يا ناچارى به قسم عمل نكند ، كفاره بر او واجب نيست ، و همچنين است اگر مجبورش كنند كه به قسم عمل ننمايد . و قسمى كه آدم وسواسى مىخورد ، مثل اين كه مىگويد والله الآن مشغول نماز مىشوم و بواسطه وسواس مشغول نمىشود ، اگر وسواس او طورى باشد كه بىاختيار به قسم عمل نكند كفاره ندارد .
مسأله 2689 - كسى كه قسم مىخورد ، اگر حرف او راست باشد قسم خوردن او مكروه است و اگر دروغ باشد حرام و از گناهان بزرگ مىباشد ، ولى اگر براى اين كه خودش يا مسلمان ديگرى را از شر ظالمى نجات دهد ، قسم دروغ بخورد اشكال ندارد بلكه گاهى واجب مىشود اما اگر بتواند توريه كند ، يعنى موقع قسم

502