ولى اگر مدت نداشته باشد ، طلبكار هر وقت بخواهد ، مىتواند طلب خود را مطالبه نمايد .
مسأله 2290 - اگر طلبكار طلب خود را مطالبه كند ، چنانچه بدهكار بتواند بدهى خود را بدهد ، بايد فورا آن را بپردازد و اگر تأخير بيندازد گناهكار است .
مسأله 2291 - اگر بدهكار غير از خانه‌اى كه در آن نشسته و اثاثيه منزل و چيزهاى ديگرى كه به آنها احتياج دارد ، بطورى كه با فروش آنها در عسر و حرج واقع مىشود چيزى نداشته باشد ، طلبكار نمىتواند طلب خود را از او مطالبه نمايد ، بلكه بايد صبر كند تا بتواند بدهى خود را بدهد .
مسأله 2292 - كسى كه بدهكار است و نمىتواند بدهى خود را بدهد چنانچه بتواند كاسبى كند ، احتياط واجب آن است كه كسب كند و بدهى خود را بدهد .
مسأله 2293 - كسى كه دسترسى به طلبكار خود ندارد ، چنانچه اميد نداشته باشد كه او را پيدا كند ، بايد بنابر احتياط واجب با اجازه حاكم شرع ، طلب او را به عنوان صدقه از طرف طلبكار ، به فقير بدهد ، ولى اگر طلبكار او سيد نباشد بنابر احتياط واجب طلب او را به فقيرى كه سيد نيست بدهد .
مسأله 2294 - اگر مال ميت بيشتر از خرج واجب كفن و دفن و بدهى او نباشد ، بايد مالش را به همين مصرفها برسانند و به وارث او چيزى نمىرسد .
مسأله 2295 - اگر كسى مقدارى پول طلا يا نقره قرض كند و قيمت آن كم شود ، يا چند برابر گردد ، چنانچه همان مقدار را كه گرفته پس بدهد كافى است ، ولى اگر هر دو به غير آن راضى شوند اشكال ندارد .
مسأله 2296 - اگر مالى را كه قرض كرده از بين نرفته باشد و صاحب مال ، آن را مطالبه كند ، احتياط مستحب آن است كه بدهكار ، همان مال را به او بدهد .
مسأله 2297 - اگر كسى كه قرض مىدهد شرط كند كه زيادتر از مقدارى كه مىدهد بگيرد مثلا يك من گندم بدهد و شرط كند كه يك من و پنج سير بگيرد ، يا ده تخم مرغ بدهد كه يازده تا بگيرد ، ربا و حرام است بلكه اگر قرار

418