معدنى ، چنانچه بعد از كم كردن مخارجى كه براى بيرون آوردن آن كرده‌اند ، قيمت آن به 18 نخود طلا برسد ، بايد خمس آن را بدهند ، چه در يك دفعه آن را از دريا بيرون آورده باشند يا در چند دفعه ، آنچه بيرون آمده از يك جنس باشد يا از چند جنس ، ولى اگر چند نفر آن را بيرون آورده باشند هر كدام آنان كه قيمت سهمش به 18 نخود طلا برسد فقط او بايد خمس بدهد .
مسأله 1851 - اگر بدون فرو رفتن در دريا بوسيله اسبابى جواهر بيرون آورد و بعد از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده قيمت آن به 18 نخود طلا برسد بنابر احتياط مستحب خمس آن را بدهد ، ولى اگر از روى آب دريا يا از كنار دريا جواهر بگيرد ، در صورتى بايد خمس آن را بدهد كه اين كار شغلش باشد و از مخارج سالش به تنهايى يا با منفعت‌هاى ديگر زياد بيايد .
مسأله 1852 - خمس ماهى و حيوانات ديگرى كه انسان بدون فرو رفتن در دريا مىگيرد در صورتى واجب است كه براى كسب بگيرد و به تنهايى يا با منفعتهاى ديگر كسب او از مخارج سالش زيادتر باشد .
مسأله 1853 - اگر انسان بدون قصد اين كه چيزى از دريا بيرون آورد در دريا فرو رود و اتفاقا جواهرى به دستش آيد بنابر احتياط واجب خمس آن را بدهد .
مسأله 1854 - اگر انسان در دريا فرو رود و حيوانى را بيرون آورد و در شكم آن جواهرى پيدا كند كه قيمتش هيجده نخود طلا يا بيشتر باشد چنانچه آن حيوان مانند صدف باشد كه نوعا در شكمش جواهر است ، بايد خمس آن را بدهد ، و اگر اتفاقا جواهر بلعيده باشد احتياط مستحب آن است كه خمس آن را بدهد .
مسأله 1855 - اگر در رودخانه‌هاى بزرگ مانند دجله و فرات فرو رود و جواهرى بيرون آورد ، چنانچه در آن رودخانه جواهر عمل مىآيد ، بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1856 - اگر در آب فرو رود و مقدارى عنبر بيرون آورد كه قيمت آن 18 نخود طلا يا بيشتر باشد ، بايد خمس آن را بدهد . و چنانچه از روى آب يا از

327