ديه كامل مىشود كه به كتابهاى مفصل مراجعه شود .
( 2272 ) اگر انسان كسى را عمدا و به ناحق بكشد ، در صورت عفو و يا گرفتن ديه علاوه بر توبه ، به عنوان كفاره بايد دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير كند و يك بنده آزاد كند و اگر نتواند بنده آزاد كند دو ماه روزه بگيرد و اگر اين را هم نتواند ، شصت فقير را سير كند .
( 2273 ) كسى كه سوار حيوان است ، اگر كارى كند كه آن حيوان مضطرب شده به كسى آسيب برساند ، ضامن است ، و نيز اگر ديگرى كارى كند ، كه حيوان به سوار خود يا به كس ديگر صدمه بزند ، ضامن مىباشد .
( 2274 ) اگر انسان كارى كند كه زن حامله سقط كند ، چنانچه چيزى كه سقط شده نطفه باشد ، ديه اش بيست مثقال شرعى طلا است ، كه هر مثقال آن هجده نخود مىباشد ، و اگر علقه ، يعنى خون بسته شده باشد ، چهل مثقال ، و اگر مضغه ، يعنى پاره گوشت باشد ، شصت مثقال ، و اگر داراى استخوان شده باشد ، هشتاد مثقال ، و اگر گوشت آورده ولى هنوز روح در او دميده نشده ، صد مثقال است ، اگر چه افضل و احوط در اين صورت ديه كامل است ، و اگر روح در او دميده شده ، چنانچه پسر باشد ديه او هزار مثقال و اگر دختر باشد ، ديه او پانصد مثقال شرعى است .
( 2275 ) اگر زن حامله كارى كند كه بچه اش سقط شود ، بايد ديه آن را به تفضيلى كه در مسأله قبل گفته شد ، به وارث بچه بدهد و به خود زن چيزى نمى رسد .
( 2276 ) اگر كسى زن حامله را بكشد ، بايد ديه زن و بچه ، هر دو را بدهد .
( 2277 ) اگر پوست سر يا صورت مردى را پاره كند و خون خارج نشود بايد يك شتر به او بدهد . و اگر به گوشت برسد و قدرى از آن را هم ببرد ، بايد بنا بر اظهر دو شتر بده ، و اگر خيلى از گوشت را پاره كند ، بايد سه شتر بدهد . و اگر به پرده نازك استخوان برسد ، چهار شتر ، و اگر استخوان نمايان شود ، پنج شتر ، و اگر استخوان بشكند ، ده شتر ، و اگر بعضى از ريزه هاى استخوان از جاى خود بيرون آيد ، پانزده شتر ، و اگر به پرده مغز برسد بايد يك سوم ديه كامل را بدهد .
( 2278 ) اگر به صورت كسى سيلى يا چيز ديگر بزند به طورى كه صورت او

457