( 1332 ) اگر به چيز حرامى روزه خود را باطل كند ، چه آن ذاتا حرام باشد مثل شراب و زنا ، يا به جهتى حرام شده باشد ، مثل نزديكى با همسر در حال حيض ، بنابر احتياط كفاره جمع بر او واجب مىشود ، يعنى بايد يك بنده آزاد كند و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير كند يا به هر كدام آنها يك مد گندم يا جو يا نان و مانند اينها بدهد ، و چنانچه هر سه برايش ممكن نباشد ، هر كدام كه ممكن است بايد انجام دهد .
( 1333 ) اگر نذر كند كه روز معينى را روزه بگيرد ، چنانچه در آن روز عمدا روزه خود را باطل كند ، بايد يك بنده آزاد نمايد يا دو ماه پى در پى روزه بگيرد يا به شصت فقير طعام دهد ، ولى اگر نذر او مطلق باشد و روزى را براى آن روزه بگيرد ، مانند روزه مستحبى مىتواند در آن روز چه پيش از ظهر و چه بعد از ظهر افطار كند و در روز ديگرى براى اداى نذرش روزه بگيرد .
( 1334 ) كسى كه قضاى روزه ماه رمضان گرفته است ، در صورت وسعت وقت پيش از ظهر مىتواند افطار كند و آن قضا را در وقت ديگرى انجام دهد ولى افطار بعد از ظهر حرام است ، و اگر بعد از ظهر افطار كند بايد كفاره بدهد و كفاره او اطعام ده فقير و در صورت عدم توانايى سه روز روزه گرفتن است .
( 1335 ) كسى كه مىتواند وقت را تشخيص دهد ، اگر به گفته كسى كه مى گويد مغرب شده افطار كند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، قضا و كفاره بر او واجب مىشود .
( 1336 ) كسى كه عمدا روزه خود را باطل كرده ، اگر براى فرار از كفاره به سفر برود ، اگر چه پيش از ظهر ، كفاره از او ساقط نمى شود .
( 1337 ) اگر يقين كند كه روز اول ماه رمضان است و عمدا روزه خود را باطل كند ، بعد معلوم شود كه آخر شعبان بوده ، كفاره بر او واجب نيست .
( 1338 ) اگر انسان شك كند كه آخر رمضان است يا اول شوال ، و عمدا روزه خود را باطل كند ، بعد معلوم شود كه اول شوال بوده ، كفاره بر او واجب نيست .
( 1339 ) اگر روزه دار در ماه رمضان با زن خود كه روزه دار است نزديكى كند ، چنانچه زن را مجبور كرده باشد ، كفاره روزه خودش و روزه زن را بايد بدهد ولى اگر

261