اصيل باطل است و اما سجده كردن بر سنگ هاى معدنى مانند سنگ مرمر معمولى و سنگ هاى سياه بنا بر اظهر اشكال ندارد .
( 888 ) سجده بر چيزهايى كه از زمين مىرويد و خوراك حيوان است مثل علف و كاه صحيح است .
( 889 ) سجده بر گياهى كه خوردن آن در بعضى از شهرها معمول است در آن شهرها جايز نيست ، و بنا بر احتياط در شهرهاى ديگر نيز كه خورده نمىشود ، سجده نكنند و نيز سجده بر ميوه نارس صحيح نيست .
( 890 ) بنا بر اظهر سجده بر سنگ آهك و سنگ گچ صحيح است ، بلكه به گچ و آهك پخته و آجر و كوزه گلى و مانند آن هم مىشود سجده كرد .
( 891 ) اگر كاغذ را از چيزى كه سجده بر آن صحيح است مثلا از كاه ساخته باشند ، مىشود بر آن سجده كرد و جواز سجده بر كاغذى كه احتمال دارد از چيزهايى درست شده باشد كه سجده بر آن جايز نيست ، مورد تأمل است ، لذا احتياطا سجده ننمايند .
( 892 ) براى سجده ، بهتر از هر چيز تربت حضرت سيد الشهداء ( عليه السلام ) مىباشد ، بعد از آن خاك است ( 893 ) اگر چيزى كه سجده بر آن صحيح است ندارد ، يا اگر دارد به واسطه سرما يا گرماى زياد و مانند اينها نمىتواند بر آن سجده كند ، بايد به لباسش كه از كتان يا پنبه است ، سجده كند و اگر نه اگر از چيز ديگر است بر همان چيز سجده كند ، و اگر آن هم نيست بايد بر پشت دست و چنانچه آن هم ممكن نباشد به چيز معدنى مانند انگشتر عقيق سجده نمايد بنا بر اظهر ، و اگر آن هم نشد ، تا نزديك زمين خم مىشود و يا اين كه با اشاره سر سجده مىنمايد .
( 894 ) سجده بر گل و خاك سستى كه پيشانى روى آن آرام نمىگيرد ، اگر بعد از آن كه مقدارى فرو رفت آرام بگيرد اشكال ندارد .
( 895 ) اگر در سجده اول ، مهر به پيشانى بچسبد و بدون اين كه مهر را بردارد دوباره به سجده رود ، اشكال ندارد اگر چه خلاف احتياط است .
( 896 ) اگر در بين نماز چيزى كه بر آن سجده مىكند گم شود و چيزى كه

173