مسجد مسلمانان يا قبرهاى آنان يا از راه هاى ديگر پيدا مىشود عمل نمايد ، حتى اگر از گفته فاسق يا كافرى كه به واسطه قواعد علمى قبله را مىشناسد گمان به قبله پيدا كند كافى است .
( 655 ) كسى كه گمان به قبله دارد ، اگر بتواند گمان قويترى پيدا كند مىتواند بنا بر اظهر به گمان خود عمل نمايد ولى اگر مشكل نباشد احتياط در تحصيل علم و يا گمان قويتر است . مثلا اگر ميهمان از گفته صاحبخانه گمان به قبله پيدا كند ولى بتواند از راه ديگر گمان قويترى پيدا كند بنا بر احتياط گمان قويتر را تحصيل مىنمايد .
( 656 ) اگر براى پيدا كردن قبله وسيله اى ندارد ، يا با اين كه كوشش كرده ، گمانش به طرفى نمىرود ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد بايد از روى احتياط چهار نماز به چهار طرف بخواند ، اگر چه بعيد نيست فقط يك نماز به يكى از چهار طرف كه بخواند كافى باشد و سه نماز ديگر مستحب و از روى احتياط باشد ، و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد ، بايد به اندازه اى كه وقت دارد نماز بخواند ، مثلا اگر فقط به اندازه يك نماز وقت دارد ، بايد يك نماز به هر طرفى كه مىخواهد بخواند . و در مواردى كه نماز متعدد مىخواند بايد نمازها را طورى بخواند كه يقين كند يكى از آنها رو به قبله بوده ، يا اگر از قبله كج بوده به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسيده است .
( 657 ) اگر يقين يا گمان كند كه قبله در يكى از دو طرف است ، بايد به هر دو طرف نماز بخواند .
( 658 ) كسى كه مىخواهد به چند طرف نماز بخواند ، اگر بخواهد نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا را بخواند مىتواند بنا بر اظهر نماز ظهر را به يك طرف بخواند بعد نماز عصر را به همان طرف بخواند و بعد همين طور به طرف هاى ديگر ، و لازم نيست ظهر را به چهار طرف بخواند و بعد شروع در نماز عصر كند .
( 659 ) اگر در بين نماز فهميد كه از قبله منحرف است ، پس اگر انحراف در بين طرف راست و چپ او بوده و قبله در جهت پشت قرار نگرفته باشد ، به طرف قبله متوجه مىشود و بقيه نمازش را مىخواند و صحيح است ، ولى اگر پشت به قبله

132