" موارد فسخ معامله " حق به هم زدن معامله را " خيار " گويند و خريدار و فروشنده در يازده صورت ، مىتوانند معامله را به هم بزنند :
1 - آن كه از مجلس معامله متفرق نشده باشند و اين خيار را " خيار مجلس " گويند .
2 - آن كه مغبون شده باشند ، ( خيار غبن ) .
3 - در معامله قرارداد كنند كه تا مدت معينى هر دو يا يكى از آنان بتواند معامله را به هم بزند ( خيار شرط ) .
4 - فروشنده يا خريدار مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد و طورى كند كه قيمت مال در نظر طرف مقابل زياد شود ( خيار تدليس ) .
5 - فروشنده يا خريدار شرط كند كه كارى انجام دهد ، يا شرط كند مالى را كه مىدهد به طور مخصوصى باشد ، و به آن شرط عمل نكند كه در اين صورت ديگرى مىتواند معامله را به هم بزند ( خيار تخلف شرط ) .
6 - در جنس يا عوض آن عيبى باشد ( خيار عيب ) .
7 - معلوم شود مقدارى از جنس را كه فروخته اند ، مال ديگرى است ، كه اگر صاحب آن به معامله راضى نشود ، خريدار مىتواند تمام معامله را به هم بزند يا پول آن مقدار را از فروشنده بگيرد ، و نيز اگر معلوم شود مقدارى از چيزى را كه خريدار به عنوان عوض داده ، مال ديگرى است و صاحب آن راضى نشود ، فروشنده مىتواند تمام معامله را به هم بزند ، يا عوض آن مقدار را از خريدار بگيرد ( خيار شركت ) .
8 - فروشنده خصوصيات جنس معينى را كه مشترى نديده به او بگويد و بعد معلوم شود آن گونه كه گفته ، نبوده است ، كه در اين صورت مشترى مىتواند معامله را به هم بزند ، و نيز اگر مشترى خصوصيات عوض معينى را كه مىدهد بگويد ، بعد

327