" راه ثابت شدن اول ماه " اول ماه به پنج طريق ثابت مىشود :
اول : خود انسان ماه را ببيند .
دوم : عده اى كه از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا مىشود ، بگويند ماه را ديده ايم ، و هم چنين است هر چيز كه به واسطه آن يقين پيدا شود ، و ممكن است از اين قبيل باشد ، هنگامى كه ماه جديد به صورت طوق دار مشاهده شود ، يعنى علاوه بر نيم دايره هلال كه كاملا نورانى است ، نيمه ديگر آن كه تاريك است همراه با هاله اى از نور كم ديده شود ، كه چنين حالتى مىتواند نشانه اين باشد كه روز گذشته روز اول ماه بوده و فردا روز دوم است . همچنين اگر به دليل ديده نشدن ماه در شب سى ام ماه گذشته بنا بر استصحاب حكم شود كه آن روز ، روز سى ام است ، اما در شب سيزدهم ماه آينده ، ماه به صورت بدر كامل ديده شود ، كه همين علامت ، مىتواند نشانه اين باشد كه آن شب در واقع شب چهاردهم ماه است و ماه گذشته بيست و نه روز بوده است .
سوم : دو مرد عادل بگويند كه در شب ماه را ديده ايم يا اين كه يكى بگويد ماه را ديدم ، و ديگرى بگويد سى روز قبل ، ماه شعبان را ديدم ، ولى اگر صفت ماه را بر خلاف يكديگر بگويند ، يا شهادتشان خلاف واقع باشد مثل اين كه بگويند داخل دايره ماه طرف افق بود ، اول ماه ثابت نمىشود .
چهارم : سى روز از اول ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن ، اول ماه رمضان ثابت مىشود و سى روز از اول رمضان بگذرد كه به واسطه آن ، اول ماه شوال ثابت مىشود .
پنجم : حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است بنا بر اظهر .
( 1370 ) اول ماه با پيشگويى منجمين ثابت نمىشود ، ولى اگر انسان از گفته آنان يقين يا اطمينان پيدا كند ، بايد به آن عمل نمايد .
( 1371 ) اگر اول ماه رمضان براى كسى ثابت نشود و روزه نگيرد . بعد ثابت شود

268