مسأله 1878 - اگر انسان گندم يا جو يا خرما يا انگور را بخرد و بداند كه فروشنده زكات آن را داده ، يا شك كند كه داده يا نه ، چيزى بر او واجب نيست . و اگر بداند كه زكات آن را نداده ، چنانچه حاكم شرع معامله مقدارى را كه بايد از بابت زكات داده شود ، اجازه ندهد معامله آن مقدار باطل است . و حاكم شرع مىتواند مقدار زكات را از خريدار بگيرد . و اگر معامله مقدار زكات را اجازه دهد ، معامله صحيح است . و خريدار بايد قيمت آن مقدار را به حاكم شرع بدهد و در صورتى كه قيمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد ، مىتواند از او پس بگيرد و همچنين صحيح مىشود اگر بعد از معامله خود فروشنده زكات آن را بدهد .
مسأله 1879 - اگر وزن گندم و جو و خرما و كشمش موقعى كه تر است به حد نصاب برسد و بعد از خشك شدن كمتر از آن شود ، زكات آن واجب نيست .
مسأله 1880 - اگر گندم و جو و خرما را پيش از خشك شدن مصرف كند ، چنانچه خشك آنها به اندازه نصاب باشد ، بايد زكات آنها را بدهد .
مسأله 1881 - خرمائى كه تازه آن را مىخورند و اگر بماند خيلى كم مىشود يا بعد از خشك شدن به آن خرما نمىگويند ، چنانچه مقدارى باشد كه خشك آن به حد نصاب برسد زكات آن واجب است .
مسأله 1882 - گندم و جو و خرما و كشمشى كه زكات آنها را داده ، اگر چند سال هم نزد او بماند زكات ندارد .
مسأله 1883 - اگر گندم و جو و خرما و انگور از آب باران يا نهر مشروب شود ، يا مثل زراعتهاى مصر از رطوبت زمين استفاده كند ، زكات آن ده يك است و اگر با دلو و مانند آن آبيارى شود ، زكات آن بيست يك است و اگر مقدارى از باران ، يا نهر ، يا رطوبت زمين استفاده كند و به همان مقدار از

370