عمل آمده باشد ، بايد در معامله زيادى نگيرد ، پس اگر يك من روغن بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير بگيرد ، ربا و حرام است .
و احتياط واجب آنست كه كه اگر ميوه رسيده را با ميوه نارس معامله كند زيادى نگيرد .
مسأله 2087 - جو و گندم در ربا يك جنس حساب مىشود . پس اگر يك من گندم بدهد و يك من و پنج سير جو بگيرد ، ربا و حرام است . و نيز اگر مثلا ده من جو بخرد كه سر خرمن ده من گندم بدهد ، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتى گندم را مىدهد ، مثل آنست كه زيادى گرفته و حرام مىباشد .
مسأله 2088 - اگر مسلمان از كافرى كه در پناه اسلام نيست ، ربا بگيرد اشكال ندارد ، و نيز پدر و فرزند و زن و شوهر مىتوانند از يكديگر ربا بگيرند .
شرائط فروشنده و خريدار مسأله 2089 - براى فروشنده و خريدار شش چيز شرط است : اول - آن كه بالغ باشند . دوم - آن كه عاقل باشند . سوم - آن كه سفيه نباشند يعنى :
مال خود را در كارهاى بى خود و بيهوده مصرف نكنند . چهارم - آن كه قصد خريد و فروش داشته باشند ، پس اگر مثلا به شوخى بگويد مال خود را فروختم ، معامله باطل است . پنجم - آن كه كسى آنها را مجبور نكرده باشد .
ششم - جنس و عوضى را كه مىدهند مالك باشند ، يا ولايت بر او يا وكالت از طرف او داشته باشند و احكام اينها در مسائل آينده گفته مىشود .
مسأله 2090 - معامله با بچه نا بالغ باطل است ، اگر چه پدر يا جد آن بچه به او اجازه داده باشند كه معامله كند . اما اگر طفل وسيله باشد كه پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خريدار برساند ، يا جنس را به خريدار بدهد و

411