مىكند ، معامله باطل است .
مسأله 2306 - بايد قرار معامله مساقات را پيش از ظاهر شدن ميوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن ميوه و پيش از رسيدن آن قرار بگذارند پس اگر كارى مانند آبيارى كه براى تربيت درخت و پرورش ميوه لازم است باقى باشد ، معامله صحيح است و اگر نه اشكال دارد ، اگر چه احتياج به كارى مانند چيدن ميوه و نگهدارى آن داشته باشد .
مسأله 2307 - معامله مساقات در بوته خربزه و هندوانه و خيار و مانند اينها صحيح نيست .
مسأله 2308 - درختانى كه از آب باران يا رطوبت زمين استفاده مىكند و به آبيارى احتياج ندارند اگر به كارهاى ديگر مانند بيل زدن و كود دادن و سمپاشى كه موجب زياد شدن يا مرغوبيت ميوه مىشود احتياج داشته باشد معامله مساقات در آن صحيح است . ولى چنانچه آن كارها در زياد شدن يا مرغوبيت ميوه تأثيرى نداشته باشند معامله مساقات اشكال دارد .
مسأله 2309 - دو نفرى كه مساقات كرده‌اند ، با رضايت يكديگر مىتوانند معامله را به هم بزنند و نيز اگر در ضمن خواندن صيغه مساقات شرط كنند كه هر دو ، يا يكى از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند ، مطابق قرارى كه گذاشته‌اند ، به هم زدن معامله اشكال ندارد ، بلكه اگر در معامله شرطى كنند و عملى نشود ، كسى كه براى نفع او شرط كرده‌اند ، مىتواند معامله را به هم بزند .
مسأله 2310 - اگر مالك بميرد ، معامله مساقات به هم نمىخورد و ورثه‌اش به جاى او هستند .
مسأله 2311 - اگر كسى كه تربيت درختان به او واگذار شده بميرد چنانچه در عقد شرط نكرده باشند كه خودش آنها را تربيت كند ، ورثه‌اش بجاى او هستند ، و چنانچه خودشان عمل را انجام ندهند و اجير و كارگر هم نگيرند ، حاكم شرع از

434