پيمانه مىفروشند زيادتر بگيرد ربا و حرام است و در شهر ديگر ربا نيست .
مسأله 2138 - اگر چيزى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد از يك جنس نباشد زيادى گرفتن اشكال ندارد ، پس اگر يك من برنج بفروشد و دو من گندم بگيرد معامله صحيح است .
مسأله 2139 - اگر جنسى را كه مىفروشد و عوضى را كه مىگيرد از يك چيز عمل آمده باشد ، بايد در معامله زيادى نگيرد ، پس اگر يك من روغن بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير بگيرد ، ربا و حرام است و همچنين است اگر ميوه رسيده را با ميوه نارس معامله كند نمىتواند زيادى بگيرد .
مسأله 2140 - جو و گندم در ربا يك جنس حساب مىشود ، پس اگر يك من گندم بدهد و يك من و پنج سير جو بگيرد ، ربا و حرام است . و نيز اگر مثلا ده من جو بخرد كه سر خرمن ده من گندم بدهد ، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتى گندم را مىدهد ، مثل آن است كه زيادى گرفته و حرام مىباشد .
مسأله 2141 - اگر مسلمان از كافرى كه در پناه اسلام نيست ربا بگيرد اشكال ندارد و نيز پدر و فرزند و زن و شوهر مىتوانند از يكديگر ربا بگيرند .
شرايط فروشنده و خريدار مسأله 2142 - براى فروشنده و خريدار شش چيز شرط است : اول : آن كه بالغ باشند . دوم : آن كه عاقل باشند . سوم : آن كه مجتهد جامع الشرائط آنان را از تصرف در اموالشان جلوگيرى نكرده باشد . چهارم : آن كه قصد خريد و فروش داشته باشند پس اگر مثلا به شوخى بگويد مال خود را فروختم ، معامله باطل است . پنجم : آن كه كسى آنها را مجبور نكرده باشد . ششم : آن كه جنس و عوضى را كه مىدهند مالك باشند يا مثل پدر و جد صغير ، اختيار مال در دست آنان باشد ، و احكام اينها در مسائل آينده گفته خواهد شد .

397