مسأله 2236 - مدت مساقات بايد معلوم باشد و اگر اول آن را معين كنند و آخر آن را موقعى قرار دهند كه ميوه آن سال به دست مىآيد ، صحيح است .
مسأله 2237 - بايد سهم هر كدام نصف يا ثلث حاصل و مانند اينها باشد و اگر قرار بگذارند كه مثلا صد من از ميوه‌ها مال مالك و بقيه مال كسى باشد كه كار مىكند ، معامله باطل است .
مسأله 2238 - بايد قرار معامله مساقات را پيش از ظاهر شدن ميوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن ميوه و پيش از رسيدن آن قرار بگذارند ، پس اگر كارى مانند آبيارى كه براى ترتيب درخت لازم است باقى مانده باشد ، معامله صحيح است و اگر نه اشكال دارد ، اگر چه احتياج به كارى مانند چيدن ميوه و نگهدارى آن داشته باشد .
مسأله 2239 - معامله مساقات در بوته خربزه و خيار و مانند اينها بنابر اقوى صحيح است .
مسأله 2240 - درختى كه از آب باران يا رطوبت زمين استفاده مىكند و به آبيارى احتياج ندارد ، اگر به كارهاى ديگر مانند بيل زدن و كود دادن محتاج باشد ، معامله مساقات در آن صحيح است ولى چنانچه آن كارها در زياد شدن يا خوب شدن ميوه اثرى نداشته باشد ، معامله مساقات اشكال دارد .
مسأله 2241 - دو نفرى كه مساقات كرده‌اند ، با رضايت يكديگر مىتوانند معامله را به هم بزنند ، و نيز اگر در ضمن خواندن صيغه مساقات شرط كنند كه هر دو ، يا يكى از آنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند ، مطابق قرارى كه گذاشته‌اند ، به هم زدن معامله اشكال ندارد بلكه اگر در معامله شرطى كنند و عملى نشود ، كسى كه براى نفع او شرط كرده‌اند ، مىتواند معامله را به هم بزند .
مسأله 2242 - اگر مالك بميرد ، معامله مساقات به هم نمىخورد و ورثه‌اش بجاى او هستند .
مسأله 2243 - اگر كسى كه تربيت درختها به او واگذار شده بميرد چنانچه

446