شرايط امر به معروف و نهى از منكر مسأله 2789 - چند چيز شرط است در واجب بودن امر به معروف و نهى از منكر :
اول : آن كسى كه مىخواهد امر و نهى كند ، بداند كه آنچه شخص مكلف بجا نمىآورد واجب است بجا آورد ، و آنچه بجا مىآورد بايد ترك كند و بر كسى كه معروف و منكر را نمىداند واجب نيست .
دوم : آن كه احتمال بدهد امر و نهى او تأثير مىكند ، پس اگر بداند اثر نمىكند واجب نيست .
سوم : آن كه بداند شخص معصيت كار بنا دارد كه معصيت خود را تكرار كند ، پس اگر بداند يا گمان كند يا احتمال صحيح بدهد كه تكرار نمىكند ، واجب نيست .
چهارم : آن كه در امر و نهى مفسده‌اى نباشد ، پس اگر بداند يا گمان كند كه اگر امر يا نهى كند ، ضرر جانى يا عرضى و آبروئى يا مالى قابل توجه به او مىرسد واجب نيست ، بلكه اگر احتمال صحيح بدهد كه از آن ترس ضررهاى مذكور را پيدا كند واجب نيست ، بلكه اگر بترسد كه ضررى متوجه متعلقان او مىشود واجب نيست ، بلكه با احتمال وقوع ضرر جانى يا عرضى و آبروئى يا مالى موجب حرج بر بعضى مؤمنين ، واجب نمىشود بلكه در بسيارى از موارد حرام است .
مسأله 2790 - اگر معروف يا منكر از امورى باشد كه شارع مقدس به آن اهميت زياد مىدهد مثل اصول دين يا مذهب و حفظ قرآن مجيد و حفظ عقايد مسلمانان يا احكام ضروريه ، بايد ملاحظه اهميت شود ، و مجرد ضرر ، موجب واجب نبودن نمىشود ، پس اگر توقف داشته باشد ، حفظ عقايد مسلمانان يا حفظ احكام ضروريه اسلام بر بذل جان و مال ، واجب است بذل آن .
مسأله 2791 - اگر بدعتى در اسلام واقع شود مثل منكراتى كه دولتهاى جائر

570