خرمن كه گندم و جو را از كاه جدا مىكنند و پس از خشك شدن خرما و انگور مىتواند زكات را مطالبه نمايد ، و اگر مالك ندهد و مال مورد زكات از بين برود ، بايد عوض آن را پرداخت نمايد .
" مسأله 1816 " اگر بعد از آن كه زكات گندم ، جو ، خرما و انگور واجب شد مالك آنها از دنيا برود ، بايد زكات را از مال او پرداخت نمايند ، ولى اگر پيش از واجب شدن زكات از دنيا برود ، هر يك از ورثه كه سهمش به اندازه نصاب است بايد زكات سهم خود را پرداخت نمايد .
" مسأله 1817 " اگر درخت خرما و انگور را براى عموم وقف نمايند و متولى وقف پيش از وقت تعلق زكات آن را در اختيار كسانى كه مورد وقف هستند بگذارد ، زكات بر هر يك از آنان كه سهم او به حد نصاب رسيده واجب است ، و چنانچه براى عده خاصى وقف كرده باشند ، سهم هر يك از كسانى كه مورد وقف هستند اگر به حد نصاب برسد بايد زكات آن را بپردازد .
" مسأله 1818 " هر گاه انسان بخواهد قبل از رسيدن وقت زكات آن را به مستحق بدهد نمىتواند به قصد زكات پرداخت نمايد ، بلكه مىتواند به قصد قرض بدهد و بايد به او اعلام نمايد كه قرض است و او قبول كند ، پس اگر بعد از رسيدن وقت زكات استحقاق وى باقى باشد ، قرض او را بابت زكات حساب نمايد .
" مسأله 1819 " اگر شك كند زكاتى را كه بر او واجب بوده داده است يا نه ، بايد زكات را بپردازد ، هر چند بنابر احتياط واجب شك او مربوط به زكات سالهاى پيش باشد .
ولى اگر شك داشته باشد كه زكات بر او واجب شده يا نه ، لازم نيست آن را بپردازد .
" مسأله 1820 " كسى كه شك دارد زكات به عهده او مىباشد يا نه ، براى مراعات احتياط مىتواند مالى به فقير بدهد و قصد كند كه اگر واقعا زكات بدهكار باشد بابت زكات حساب شود ، و اگر نه چنانچه مظالمى به عهده او است بابت آنها باشد ، و در غير اين صورت اگر پدرش يا شخص ديگرى زكات بدهكار است بابت زكات او باشد ، و اگر نه بابت مظالم احتمالى او حساب شود . همچنين كسى كه شك دارد خمس بدهكار است يا نه ، مىتواند به همين كيفيت به مصرف خمس برساند .
" مسأله 1821 " اگر چند نفر شريك باشند ، سهم هر كدام كه به حد نصاب برسد زكات بر او واجب مىشود .
" مسأله 1822 " بنابر احتياط واجب شخص زكات دهنده در تمام موارد نه گانه زكات كمتر از پنج درهم ، يعنى دو مثقال و پانزده نخود - حدود 27 / 13 گرم - نقره يا قيمت آن به

320