چند روزى را كار كرده باشد بنابر احتياط زكات آن را بدهند . ولى اعتبار اين شرط محل اشكال است .
ب - آن كه شتر يا گاو و يا گوسفند در تمام سال از علف بيابان بچرد ، پس اگر در تمام سال يا مقدارى از آن از علف چيده شده يا از زراعتى كه ملك مالك يا ملك ديگرى است بچرد زكات ندارد ، ولى اگر فقط يك يا دو روز وحتى يك هفته به علت خاصى به آن علف دهند بنابر احتياط زكات آن را بپردازند .
" مسأله 1761 " اگر انسان براى چراندن شتر ، گاو يا گوسفند خود در چراگاه بيابانى باج و مانند آن بدهد و يا به هر صورت بيابان را مالك شود ، بايد زكات آنها را بدهد ، همچنين است اگر بذر مناسب با آن چرا گاه را در آن بپاشند و بدون آبيارى رشد نمايد .
" مسأله 1762 " در زكات شتر و گاو و گوسفند كه به حد نصاب رسيده باشند فرقى نمىكند كه همه نر باشند يا ماده يا بعضى نر و بعضى ماده باشند .
" مسأله 1763 " هر گاه تمام نصاب از يك جنس و صنف خاص - مثلا بز يا ميش - باشد ، بنابر احتياط واجب زكات آن را از همان جنس يا قيمت آن بپردازد ، و اگر مختلط است و قيمت آن تفاوت مىكند بنابر احتياط زكات را به نسبت هر كدام بدهد ، يعنى حد متوسط را حساب كند و بپردازد .
" مسأله 1764 " اگر شتر يا گاو و يا گوسفندهاى مورد زكات همه مريض يا معيوب و يا پير باشند ، بنابر احتياط زكات را از بين متوسط آنها بدهد ، و اگر همه سالم و بى عيب و جوان باشند ، نمىتواند زكات آنها را از مريض يا معيوب و يا پير بدهد ، بلكه اگر بعضى از آنها سالم و بعضى مريض و دسته اى معيوب و دسته ديگر بى عيب و تعدادى پير و تعدادى جوان باشند ، بنابر احتياط براى زكات آنها سالم ، بى عيب و جوان را بدهد .
" مسأله 1765 " اگر حيوانى كه بابت زكات مىدهد از بين متوسط آنها باشد ولى قيمت آن مختصرى از بعضى ديگر كمتر باشد اشكال ندارد ، ولى بهتر است قيمت آن از همه حيوانات ديگر بيشتر باشد .
" مسأله 1766 " اگر پيش از تمام شدن ماه يازدهم شتر ، گاو و يا گوسفند خود را با چيز ديگر عوض كند يا نصابى را كه دارد با مقدار نصاب از همان جنس عوض نمايد - مثلا چهل گوسفند بدهد و چهل گوسفند ديگر بگيرد - يا بعضى از آنها را عوض كند ، زكات بر او واجب نيست ، همچنين است اگر پيش از تمام شدن ماه يازدهم شتر يا گاو و يا گوسفندهاى او از حد نصاب كمتر شود يا از تصرف در آنها منع شود .
" مسأله 1767 " كسى كه بايد زكات شتر ، گاو و يا گوسفند را بدهد ، اگر زكات آنها

311