مسائل شفعه هر گاه يكى از دو شريك تمام يا قسمتى از سهم خود را به غير شريك خود بفروشد ، شريك ديگر حق دارد معامله را به نفع خود برگرداند و قيمت تعيين شده را بپردازد و آن را تملك نمايد ، اين حق را " حق شفعه " مىگويند .
" مسأله 2091 " حق شفعه فقط در مالى كه مشاع و مشترك باشد ثابت است ، پس اگر ملكى مشاع بوده ولى تقسيم شده باشد و سپس يكى از آنان سهم خود را بفروشد ، براى ديگرى حق شفعه ثابت نيست ، چنان كه براى همسايه ملك نيز حق شفعه ثابت نمىباشد .
" مسأله 2092 " حق شفعه منحصر به موردى است كه عين فروخته شده فقط بين دو نفر مشترك باشد . پس اگر بيش از دو نفر شريك باشند و يكى از آنان سهم خود را بفروشد ، هيچ كدام از شركا حق شفعه ندارند ، بلكه اگر جز يك نفر بقيه شركا سهم خود را در يك معامله بفروشند ، ثبوت حق شفعه براى آن يك نفر محل اشكال است .
" مسأله 2093 " حق شفعه در چيزهاى غير منقول كه قابل تقسيم باشند - مانند زمين و خانه و باغ - قطعى است ، ولى در چيزهاى ديگر محل اشكال است و احتياط در مصالحه مىباشد . همچنين اين حق در مورد فروش خانه و زمين و مغازه قابل تقسيم قطعى است ، ولى در مورد بخشش به عوض يا صلح آنها محل اشكال است . و در هبه مجانى و قرار دادن مهريه حق شفعه ثابت نيست .
" مسأله 2094 " اگر زمين مشترك نباشد ولى راهرو يا آبروى آن مشترك باشد و زمين با آبرو يا راهرو فروخته شود حق شفعه ثابت است .
" مسأله 2095 " هر گاه خريدار مسلمان باشد شريكى كه مىخواهد از حق شفعه عليه او استفاده كند بايد مسلمان باشد ، خواه فروشنده مسلمان باشد يا كافر . پس كافر عليه مسلمان حق شفعه ندارد ، زيرا حق شفعه نوعى تسلط بر ديگرى است و كافر بر مسلمان تسلط ندارد . و در صورتى كه خريدار مسلمان نباشد لازم نيست شريك مسلمان باشد .

372