روزه خود و همسرش بر او واجب مىشود ، ولى اگر زن به جماع راضى بوده و يا زن شوهرش را به جماع يا كار ديگرى كه روزه را باطل مىكند وادار نمايد ، كفاره هر كدام به عهده خودش مىباشد .
" مسأله 1541 " اگر مرد روزه دار همسر روزه دار خود را به جماع مجبور كرده و زن در وسط كار به جماع راضى شده است ، دو كفاره بر مرد و يك كفاره بر زن واجب مىشود ، ولى اگر مرد همسر خود را به مبطلات ديگرى غير از جماع مجبور كند ، كفاره روزه زن بر هيچ يك از آن دو واجب نيست .
" مسأله 1542 " اگر مرد روزه دار در ماه رمضان با همسر روزه دار خود كه خواب است جماع نمايد يك كفاره بر او واجب مىشود ، و روزه زن صحيح است و كفاره هم بر او واجب نيست .
" مسأله 1543 " كسى كه به واسطه مسافرت يا بيمارى روزه نمىگيرد نمىتواند زن روزه دار خود را به جماع مجبور كند ، و اگر مجبور نمايد كفاره بر خود مرد واجب نيست ، ولى بنابر احتياط واجب كفاره زن را بپردازد .
" مسأله 1544 " انسان نبايد در بجا آوردن كفاره كوتاهى كند ، ولى لازم نيست فورا آن را انجام دهد ، هر چند بهتر است . و اگر چند سال طول بكشد و كفاره را بجا نياورد چيزى به آن افزوده نمىشود .
" مسأله 1545 " كسى كه قضاى روزه رمضان را گرفته ، اگر تا اذان ظهر آن را باطل نكرده است ديگر نمىتواند باطل كند ، و اگر بعد از ظهر از روى عمد آن را باطل كند بايد به ده فقير هر كدام يك مد ( حدود 750 گرم ) طعام بدهد ، و اگر نمىتواند بايد سه روز روزه بگيرد و بنابر احتياط واجب بايد پى در پى باشد . و بنابر احتياط مستحب خوب است به جاى ده فقير شصت فقير را طعام بدهد .
مواردى كه فقط قضاى روزه واجب است " مسأله 1546 " در موارد زير تنها قضاى روزه بر انسان واجب مىشود :
1 - هر گاه بدون انجام كارى كه روزه را باطل مىكند قصد كند روزه خود را به هم بزند و روزه نباشد ، يا نيت ريا كند و يا نيت روزه نكند .
2 - هر گاه در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش كند و با حال جنابت يك يا چند روز روزه بگيرد .
3 - هر گاه در ماه رمضان بدون اين كه تحقيق كند صبح شده يا نه كارى كه روزه را باطل

269