" مسأله 1526 " اگر به واسطه ندانستن مسأله يكى از كارهايى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد ، چنانچه در دانستن مسأله كوتاهى كرده باشد روزه او باطل است ، ولى اگر كوتاهى نكرده يا حكم مسأله را اشتباه فهميده باشد باطل بودن روزه او محل اشكال است ، هر چند احتياط آن است كه دوباره آن را بجا آورد .
مسأله 1527 " اگر روزه دار از روى اشتباه وفراموشى يكى از كارهايى كه روزه را باطل مىكند انجام دهد و به خيال اين كه روزه اش باطل شده از روى عمد دوباره يكى از آنها را انجام دهد ، بنابر احتياط واجب روزه اش باطل مىشود .
" مسأله 1528 " اگر چيزى به زور در گلوى روزه دار بريزند يا سر او را به زور در آب فرو برند روزه او باطل نمىشود ، ولى اگر مجبورش كنند كه روزه خود را باطل كند - مثلا به او بگويند اگر غذا نخورى ضرر مالى يا جانى به تو مىزنيم و خودش براى جلوگيرى از ضرر چيزى بخورد - روزه او باطل مىشود ، و چنانچه در ماه رمضان باشد بقيه روز را امساك نمايد و قضاى آن را بجا آورد .
" مسأله 1529 " روزه دار نبايد جايى برود كه مىداند يا اطمينان دارد چيزى در گلويش مىريزند يا مجبورش مىكنند كه خودش روزه خود را باطل كند ، بلكه اگر فقط قصد رفتن به آنجا را نمايد و نرود بنابر احتياط روزه اش باطل مىشود ، پس آن روزه را تمام كند و قضاى آن را نيز بجا آورد .
كفاره روزه " مسأله 1530 " اگر كسى عمدا و بدون داشتن عذر روزه ماه رمضان را افطار كند علاوه بر قضاى آن كفاره نيز بدهكار است ، و كفاره روزه رمضان سه چيز است كه انسان مخير است يكى از آنها را انجام دهد :
الف - گرفتن شصت روزه ، به طورى كه سى و يك روز آن پى در پى باشد ، و اگر بقيه آن پى در پى نباشد اشكال ندارد .
ب - دادن شصت مد طعام به شصت فقير يا سير نمودن آنها ج - آزاد كردن يك بنده در راه خدا ( كه در شرايط فعلى موضوع آن منتفى است ) .
" مسأله 1531 " كسى كه مىخواهد دو ماه كفاره روزه رمضان را بگيرد بايد طورى شروع كند كه پيش از گرفتن سى و يك روز ، به روزى كه روزه در آن حرام است - مانند عيد قربان - بر خورد نكند ، همچنين نبايد به روزى بر خورد كند كه روزه آن واجب معين باشد . ولى اگر عذرهايى مانند حيض يا نفاس و يا سفرى كه در رفتن آن مجبور و از اختيار

267