مسائل تكليف " مسأله 1 " بر هر مكلفى واجب است تكاليف قطعى شريعت اسلام را كه به او متوجه مىباشد انجام دهد ، و شرايط تكليف چند چيز است :
الف - " بلوغ " ، و نشانه بالغ شدن يكى از سه چيز است : اول - روييدن موى زبر و درشت زير شكم و بالاى عورت دوم - بيرون آمدن منى در خواب يا بيدارى سوم - براى پسر تمام شدن پانزده سال قمرى ، هر چند اگر سيزده سال او تمام شد ، خوب است بنابر احتياط مستحب واجبات را بجا آورد و از كارهاى حرام اجتناب كند وزنهاى نامحرم خودشان را از او بپوشانند . و براى دختر تمام شدن نه سال قمرى ، و اگر سن دختر معلوم نباشد و آبستن شود يا خونى به صفات حيض ببيند ، حكم مىشود كه قبلا بالغ شده است .
ب - " عقل " ، پس ديوانه تكليفى ندارد .
ج - " قدرت و اختيار " ، پس شخصى كه به طور كلى از انجام وظايف خود عاجز است تكليفى ندارد .
" مسأله 2 " روييدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سينه و زير بغل ، و نيز درشت شدن صدا و مانند اينها نشانه بالغ شدن نيست ، مگر اين كه انسان به واسطه اينها به بالغ شدن يقين كند .
" مسأله 3 " اگر پسرى به گمان اين كه تنها پانزده سال علامت بلوغ است به تكاليف خود عمل نكرده باشد و بعد بفهمد كه قبل از پانزده سالگى يكى از علائم بلوغ در او ظاهر بوده است ، بايد هر مقدار از نمازها و روزه هايى را كه مىداند بر او واجب بوده و بجا نياورده

( 1 ) 1 و 2 پانزده سال قمرى در حدود " ( 164 ) " " روز زودتر از نه سال شمسى كامل مىگردد . و چون بر حسب اختلاف در فصل ولادت مقدارى جزئى تفاوت حاصل مىشود ، تعيين دقيق آن كه در باره همه افراد كليت داشته باشد ممكن نيست . "

17