مسأله 2040 - اگر مقدارى مال به كسى بدهند و حج بر او واجب شود ، چنانچه حج نمايد ، هر چند بعدا مالى از خود پيدا كند ، ديگر حج بر او واجب نيست .
مسأله 2041 - اگر براى تجارت مثلا تا جده برود و مالى بدست آورد كه اگر بخواهد از آنجا به مكه رود مى تواند ، بايد حج كند و در صورتى كه حج نمايد اگر چه بعدا مالى پيدا كند كه بتواند از وطن خود به مكه رود ، ديگر حج بر او واجب نيست .
مسأله 2042 - اگر انسان اجير شود كه از طرف كس ديگر حج كند ، چنانچه خودش نتواند برود و بخواهد ديگرى را از طرف خودش بفرستند ، بايد از كسى كه او را اجير كرده اجازه بگيرد مگر آنكه اجير شده باشد بعنوان اعم از مباشرت و تسبيب كه در اين صورت اجازه گرفتن لازم نيست .
مسأله 2043 - اگر كسى مستطيع شود و مكه نرود و فقير شود ، بايد اگر چه به زحمت باشد بعدا حج كند و اگر به هيچ قسم نتواند حج برود ، چنانچه كسى او را براى حج اجير كند ، بايد به مكه رود و حج كسى را كه براى او اجير شده بجا آورد و تا سال بعد در مكه بماند و براى خود حج نمايد ، ولى اگر ممكن باشد كه اجير .
شود و اجرت را نقد بگيرد و كسى كه او را اجير كرده راضى شود كه حج او در سال بعد بجا آورده شود ، بايد سال اول براى خود و سال بعد براى كسى كه اجير شده حج نمايد .
مسأله 2044 - اگر در سال اولى كه مستطيع شده ، به مكه رود ورد وقت معينى كه دستور داده اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد ، چنانچه در سالهاى بعد مستطيع نباشد ، حج بر او واجب نيست . ولى اگر از سالهاى پيش مستطيع بوده و نرفته ، اگر چه به زحمت باشد بايد حج كند .
مسأله 2045 - اگر در سال اولى كه مستطيع شده حج نكند و بعد به واسطه پيرى يا مرض و ناتوانى نتواند حج نمايد و نا اميد باشد از اينكه بعدا خودش حج كند ، بايد ديگرى را از طرف خود بفرستد ، بلكه اگر در سال اولى كه به قدر رفتن حج

348