مسأله 9 - در صورتى كه زيادى جمعيت موجب اختلال نظم عمومى بشود بر همه مردم به شكل وجوب كفايى لازم است كه از آن به يكى از راههاى مشروع جلو گيرى نمايند و همچنين زنى كه باردارى برايش خطر دارد و يا ممكن است طورى مريض شود كه زندگى خانواده‌گيش به هم بخورد و يا آبروى آنها در خطر باشد در همه اين موارد بايد از راههاى مشروع از توليد نسل جلو گيرى به عمل آورد .
حكم نماز و روزه كسانى كه با هواپيما مسافرت مى كنند مسأله 1 - هر گاه شخص روزه دار سوار هواپيما شود و هواپيما چهار فرسخ عمودى پرواز كند آنگاه به زمين بنشيند چنين شخصى در حكم مسافر است و بايد روزه خود را افطار كند چون مجموع رفتن و آمدن مى شود هشت فرسخ و اين مقدار هم حد سفر شرعى است .
مسأله 2 - هر گاه كسى از محلى كه ظهر شده و نماز را در آنجا خوانده است با هواپيماى سريع السير به محل ديگر كه هنوز ظهر نشده است برود ، ظاهرا نماز ظهر و عصر ديگرى بر او واجب نيست ، و چنانچه در اين فرض در هيج كدام از اين دو محل نماز نخواند تنها يك قضاى ظهر و عصر كافى است ، و نيز در همين فرض چنانچه در محل اول نماز ظهر را نخواند وقتى كه در محل دوم يم خواهد نماز را بخواند گرچه در محل دوم وقت باقى است اما وقت آن در محل اول گذشته است بايد به نيت اداء نماز را بخواند نه قضاء .
مسأله 3 - هر گاه پيش از غروب آفتاب از محلى با هواپيما و يا قمر مصنوعى طورى حركت كند كه به هر منطقه اى در بيست و چهار ساعت برسد آفتاب در آنجا غروب نكرده باشد ، نماز مغرب و عشاء بر او واجب نخواهد بود .

518