2 - معدن مسأله 1799 - اگر از معدن طلا ، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، ذغال سنگ ، فيروزه ، عقيق ، زاج ، نمك و معدنهاى ديگر چيزى بدست آورد ، در صورتى كه به مقدار نصاب باشد بايد خمس آن را بدهد بلكه بنا بر احتياط واجب اگر كمتر از نصاب هم باشد بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1800 - نصاب معدن 105 مثقال معمولى نقره يا 15 مثقال معمولى طلا است يعنى اگر قيمت چيزى را كه از معدن بيرون آورده ، قبل از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا برسد بايد خمس آن را بدهد .
مسأله 1801 - اگر آن چيزى كه از معدن خارج كرده مورد عملى قرار دهد كه قيمت آن زياد گردد آن زيادى حكم منافع كسب را دارد كه در صورت زيادى از مخارج سال خمس دارد .
مسأله 1802 - گچ و آهك و گل سر شور و گل سرخ از چيزهاى معدنى نيست و كسى كه اينها را بيرون من آورد ، در صورتى بايد خمس بدهد كه آنچه را بيرون آورده به تنهايى يا با منافع ديگر كسبش از مخارج سال او زايد بيايد .
مسأله 1803 - كسى كه از معدن چيزى بدست مى آورد ، بايد خمس آن را بدهد چه معدن روى زمين باشد ، يا زير آن ، در زمينى باشد كه ملك است ، يا در جايى باشد كه مالك ندارد .
مسأله 1804 - اگر نداند قيمت چيزى را كه از معدن بيرون آورده به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا مى رسد يا نه ، لازم نيست به وزن كردن يا از راه ديگر قيمت آن را معلوم كند .
مسأله 1805 - اگر چند نفر چيزى از معدن بيرون آوردند ، چنانچه قبل از كم كردن مخارجى كه براى آن كرده اند ، قيمت آن به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا

308