و به آن مقدار خمس تعلق نمىگيرد .
( مسأله 1783 ) اگر براى زياد كردن مال به مقدار بيشتر از شأن خود يا خريدن ملكي كه به آن احتياج ندارد قرض كند ، نمىتواند از منافع كسب مقدار آن قرض را ادا نمايد . اما اگر مالى را كه قرض كرده و يا چيزى را كه از قرض خريده از بين برود در أين صورت مىتواند قرض خود را از منافع آن سال بدهد .
( مسأله 1784 ) انسان مىتواند خمس هر چيز را از همان چيز بدهد يا به مقدار قيمت خمسي كه بدهكار است پول بدهد . اما اگر جنس ديگر بخواهد بدهد محل اشكال است مگر آن كه با اجازه حاكم شرع بأشد .
( مسأله 1785 ) كسى كه خمس بمال أو تعلق گرفت و سال بر أو گذشت تا خمس آن را نداده است بنابر احتياط نمىتواند در آن مال تصرف كند .
( مسأله 1786 ) كسى كه خمس بدهكار است نمىتواند آن را بذمه بگيرد يعنى خود را بدهكار أهل خمس بداند و در تمام مال تصرف كند . و چنانچه تصرف كند و آن مال تلف شود بايد خمس آن را بدهد .
( مسأله 1787 ) كسى كه خمس بدهكار است اگر با حاكم شرع مصالحه كند و خمس را بذمه بگيرد مىتواند در تمام مال تصرف نمايد و بعد از مصالحه منافعى كه از آن بدست مىآيد مال خود أو است .
( مسأله 1788 ) كسى كه با ديگرى شريك است اگر خمس منافع خود را بدهد و شريك أو ندهد و در سال بعد از مالى كه خمسش را نداده براى سرمايه شركت بگذارد ، تصرف آن كس در آن مال محل اشكال است .
( مسأله 1789 ) اگر بچه صغير سرمايه أي داشته بأشد و از آن منافعى بدست آيد بنابر احتياط خمس به آن تعلق مىگيرد ، و بر ولى أو لازم است خمس آن را بدهد و چنانچه ولى أو خمس آن را نداده بأشد بر خود أو واجب است بعد از آن كه بالغ شد خمس آن را بدهد .
( مسأله 1790 ) كسى كه مالى از ديگرى بدست آورد و شك نمايد خمس آن را داده

301