احكام جعاله ( مسأله 2210 ) جعاله آنست كه انسان قرار بگذارد در مقابل كارى كه براى أو انجام مىدهند مال معينى بدهد مثلا بگويد هر كس گمشده مرا پيدا كند ده تومان به أو مىدهم و به كسى كه أين قرار را مىگذارد " جاعل " و به كسى كه كار را انجام مىدهد " عامل " مىگويند . و فرق بين جعاله و اجاره أين است كه در اجاره بعد از خواندن صيغه أجير بايد عمل را انجام دهد و كسى هم كه أو را أجير كرده اجرت را به أو بدهكار مىشود ، ولى در جعاله اگر چه عامل شخص معينى بأشد مىتواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد جاعل بدهكار نمىشود .
( مسأله 2211 ) جاعل بايد بالغ و عاقل بأشد و از روى قصد و اختيار قرارداد كند و شرعا بتواند در مال خود تصرف نمايد بنابر أين جعاله آدم سفيه ( كسى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف مىكند ) صحيح نيست .
( مسأله 2212 ) كارى را كه " جاعل " مىگويد براى أو انجام دهند بايد حرام يا بىفائده يا از واجباتى كه شرعا لازم است مجانى آورده شود نباشد ، پس اگر بگويد هر كس شراب بخورد يا در شب بجاى تاريكى برود يا نماز واجب خود را بخواند ده تومان به أو مىدهم " جعاله " صحيح نيست .
( مسأله 2213 ) اگر مالى را كه قرار مىگذارد بدهد معين كند مثلا بگويد هر كسى أسب مرا پيدا كند أين گندم را به أو مىدهم لازم نيست بگويد آن گندم مال كجا است و قيمت آن چيست . ولى اگر مال را معين نكند مثلا بگويد كسى كه أسب مرا پيدا كند ده من گندم به أو مىدهم بايد خصوصيات آن را طورى معين نمايد كه به درگيرى و نزاع منجر نشود .
( مسأله 2214 ) اگر " جاعل " مزد معينى براى كار قرار ندهد مثلا بگويد هر كس بچه مرا پيدا كند پولى به أو مىدهم و مقدار آن را معين نكند چنانچه كسى آن عمل را

377