يا نداشتن وسيله أي كه آب از چاه بكشد ، دسترسى به آب نداشته بأشد ، بايد تيمم كند .
و هم چنين است اگر تهيه كردن آب يا استعمال آن بقدرى مشقت داشته بأشد كه مردم آن را تحمل نمىكنند ولى در صورت أخير چنانچه تيمم ننمايد و وضو بگيرد وضوى أو صحيح است ( مسأله 667 ) اگر براى كشيدن آب از چاه ، دلو و ريسمان و مانند اينها لازم دارد ، و مجبور است بخرد ، يا كرايه نمايد اگر چه قيمت آن چند برابر معمول بأشد ، بايد تهيه كند و هم چنين است اگر آب را به چندين برابر قيمتش بفروشند ولى اگر تهيه آنها بقدرى پول مىخواهد كه نسبت به حال أو حرجى بأشد واجب نيست تهيه نمايد .
( مسأله 668 ) اگر ناچار شود كه براى تهيه آب قرض كند ، بايد قرض نمايد ولى كسى كه مىداند يا گمان دارد كه نمىتواند قرض خود را بدهد واجب نيست قرض كند .
( مسأله 669 ) اگر كندن چاه مشقت زيادى ندارد بايد براى تهيه آب چاه بكند .
( مسأله 670 ) اگر كسى مقداري آب بي منت به أو ببخشد بايد قبول كند .
( سوم ) از موارد تيمم ( مسأله 671 ) اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد يا بترسد كه به واسطه استعمال آن مرض يا عيبى در أو پيدا شود يا مرضش طول بكشد يا شدت كند يا به سختى معالجه شود بايد تيمم نمايد ولى اگر آب گرم براى أو ضرر ندارد بايد با آب گرم وضو بگيرد و در مواردى كه غسل لازم است غسل كند .
( مسأله 672 ) لازم نيست يقين كند كه آب براى أو ضرر دارد بلكه اگر احتمال ضرر بدهد چنانچه احتمال أو در نظر مردم بجا بأشد و از آن احتمال ترس براى أو پيدا شود بايد تيمم كند .
( مسأله 673 ) كسى كه مبتلا به درد چشم است و آب براى أو ضرر دارد بايد تيمم نمايد .
( مسأله 674 ) اگر به واسطه يقين يا ترس ضرر ، تيمم كند و بعد بفهمد كه آب برايش ضرر ندارد بنابر احتياط واجب نماز و تيمم أو باطل است .

119