وضو كند و با دست خود مسح نمايد ، و اگر نمىتواند بايد نائبش دست او را بگيرد و بجاى مسح او بكشد ، و اگر اين هم ممكن نيست بايد از دست او رطوبت بگيرند و با آن رطوبت ، سر و پاى او را مسح كنند .
مسأله 293 - هر كدام از كارهاى وضو را كه مىتواند به تنهائى انجام دهد ، نبايد در آن كمك بگيرد .
شرط دوازدهم - آن كه استعمال آب براى او مانعى نداشته باشد .
مسأله 294 - كسى كه بترسد كه اگر وضو بگيرد ، مريض شود يا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند ، نبايد وضو بگيرد و بايد تيمم كند و اگر نداند كه آب براى او ضرر دارد و وضو بگيرد و بعد بفهمد ضرر داشته ، احتياط واجب آنست كه علاوه بر وضو تيمم نيز بنمايد و اگر با آن وضو نماز را بجا آورده تيمم نيز بنمايد و نماز را اعاده كند و اگر بعد از وضوئى كه با جهل به ضرر گرفته ضرر رفع شد احتياطا دوباره وضو بگيرد .
مسأله 295 - اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار كمى كه وضو با آن صحيح است ضرر ندارد و بيشتر از آن ضرر دارد ، بايد با همان مقدار وضو بگيرد .
شرط سيزدهم - آن كه در اعضاء وضو مانعى از رسيدن آب نباشد .
مسأله 297 - اگر زير ناخن چرك باشد ، وضو اشكال ندارد ولى اگر ناخن را بگيرند ، بايد براى وضو آن چرك را بر طرف كنند ، و نيز اگر ناخن بيشتر از معمول بلند باشد ، بايد چرك زير مقدارى را كه از معمول بلندتر است بر طرف نمايند .
مسأله 298 - اگر در صورت و دستها و جلوى سر و روى پاها بواسطه سوختن يا چيز ديگر برآمدگى پيدا شود ، شستن و مسح روى آن كافيست و چنانچه سوراخ شود ، رساندن آب به زير پوست لازم نيست بلكه اگر پوست يك قسمت آن كنده شود لازم نيست آب را به زير قسمتى كه كنده نشده برساند ، ولى چنانچه پوستى كه كنده شده گاهى به بدن مىچسبد و گاهى بلند مىشود ، بايد آن را قطع كند يا آب را به زير آن برساند .
مسأله 299 - اگر انسان شك كند كه به اعضاى وضوى او چيزى چسبيده يا

50