اطمينان به بيدار شدن نداشته باشد بنابر احتياط لازم كفاره هم بر او واجب مىشود .
مسأله 1640 - بنابر احتياط واجب خوابى را كه در آن محتلم شده ، بايد خواب اول حساب كند پس اگر بعد از بيدار شدن دوباره بخوابد و بداند يا عادت به بيدار شدن داشته باشد و تصميم هم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند ، چنانچه تا اذان خواب بماند بنابر احتياط واجب بايد قضاى آن روز را بگيرد . و اگر دوباره بيدار شود و بداند تا عادت به بيدار شدن داشته باشد و تصميم داشته باشد كه بعد از بيدار شدن غسل كند در صورتى كه باز هم بخوابد و تا اذان خواب بماند ، بايد قضاى آن روز را بگيرد و كفاره بر او واجب نيست ولى احتياط خوب است .
مسأله 1641 - اگر روزه‌دار در روز محتلم شود ، واجب نيست فورا غسل كند .
مسأله 1642 - هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده ، اگر چه بداند پيش از اذان محتلم شده روزه‌اش صحيح است .
مسأله 1643 - كسى كه مىخواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد ، هر گاه تا اذان صبح جنب بماند ، اگر چه از روى عمد نباشد اگر وقت وسعت داشته باشد روزه او باطل است و اگر وقت تنگ باشد ، احتياط واجب گرفتن روزه آن روز و عوض آن بعد از ماه مبارك است .
مسأله 1644 - كسى كه مىخواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد ، اگر بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده است و بداند پيش از اذان محتلم شده است چنانچه وقت قضاى روزه تنگ است ، مثلا پنج روز روزه قضاى رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است ، بنابر احتياط واجب بايد آن روز را روزه بگيرد و بعد از رمضان هم عوض آن را بجا آورد و اگر وقت قضاى روزه تنگ نيست ، روزه‌اش باطل است .
مسأله 1645 - اگر در روزه واجب غير روزه رمضان و قضاى آن تا اذان صبح جنب بماند ولو از روى عمد باشد ، چنانچه وقت آن روز معين است مثلا نذر كرده كه آن روز را روزه بگيرد ، روزه‌اش صحيح است و اگر مثل روزه كفاره وقت

279