و مانند آن در دهان جمع شده باشد ، روزه را باطل نمىكند .
مسأله 1589 - فرو بردن اخلاط سر و سينه ، تا به فضاى دهان نرسيده اشكال ندارد ولى اگر داخل فضاى دهان شود ، احتياط واجب آنست كه آن را فرو نبرد .
مسأله 1590 - اگر روزه دار بقدرى تشنه شود كه بترسد از تشنگى بميرد واجب است به اندازه‌اى كه از مردن نجات پيدا كند آب بياشامد ولى روزه او باطل مىشود و اگر ماه رمضان باشد ، بايد در بقيه روز از بجا آوردن كارى كه روزه را باطل مىكند خوددارى نمايد .
مسأله 1591 - جويدن غذا براى بچه يا پرنده و چشيدن غذا و مانند اينها كه معمولا به حلق نمىرسد ، اگر چه اتفاقا به حلق برسد ، روزه را باطل نمىكند . ولى اگر انسان از اول بداند كه به حلق مىرسد ، روزه‌اش باطل مىشود هر چند به حلق نرسد و بايد قضاى آن را بگيرد و اگر به حلق رسيده كفاره هم بر او واجب است .
مسأله 1592 - انسان نمىتواند براى ضعف ، روزه را بخورد ولى اگر ضعف او بقدرى است كه معمولا نمىشود آن را تحمل كرد ، خوردن روزه اشكال ندارد .
2 - جماع مسأله 1593 - جماع روزه را باطل مىكند ، اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد .
مسأله 1594 - اگر كمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد ، روزه باطل نمىشود .
مسأله 1595 - اگر شك كند كه به اندازه ختنه گاه داخل شده يا نه كفاره بر او واجب نيست و اگر قصد دخول داشته با علم به مفطر بودن دخول و دخول واقع نشده يا شك در آن نمايد روزه‌اش باطل است و قضا آن واجب است .
مسأله 1596 - اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نمايد ، يا با او جماع نمايند بطورى كه از اختيار او خارج باشد روزه او باطل نمىشود ، ولى چنانچه

272