مواردى كه مىتوان معامله را به هم زد مسأله 2132 - حق به هم زدن معامله را خيار مىگويند و خريدار و فروشنده در دوازده صورت مىتوانند معامله را به هم بزنند :
اول - آن كه از مجلس معامله متفرق نشده باشند و اين خيار را خيار مجلس مىگويند .
دوم - آن كه فروشنده يا خريدار مغبون شده باشد ( خيار غبن ) .
سوم - در معامله قرار داد كنند كه تا مدت معينى هر دو يا يكى از آنان بتوانند معامله را به هم بزنند ( خيار شرط ) چهارم - فروشنده يا خريدار ، مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد و طورى كند كه قيمت مال در نظر مردم زياد شود ( خيار تدليس ) .
پنجم - فروشنده يا خريدار شرط كند كه كارى انجام دهد ، يا شرط كند مالى را كه مىدهد طور مخصوصى باشد ، و به آن شرط عمل نكند كه در اين صورت ، ديگرى مىتواند معامله را به هم بزند ( خيار تخلف شرط ) .
ششم - در جنس يا عوض آن عيبى باشد ( خيار عيب ) هفتم - معلوم شود جنسى كه فروخته شده ميان فروشنده و ديگرى بطور مشاع مشترك بوده خواه فروشنده مال غير را هم فروخته باشد يا فقط مال خودش را فروخته باشد و نگفته باشد با ديگرى مشاع است و در اين صورت خريدار اگر به معامله راضى نشد مىتواند معامله را به هم بزند ( خيار شركت ) .
هشتم - اگر فروشنده مال خود را كه جدا است با مال شخص ديگر بفروشد و آن شخص رد كند خريدار مىتواند پول آن را از فروشنده پس بگيرد يا اصل معامله را فسخ نمايد ( خيار تبعض صفقه ) .
نهم - فروشنده خصوصيات جنس معينى را كه مشترى نديده به او بگويد ، بعد معلوم شود طورى كه گفته نبوده است يعنى ناقص تر است كه در اين صورت مشترى مىتواند معامله را به هم بزند و نيز اگر مشترى خصوصيات عوض معينى را كه مىدهد

361