كند كه قيمت آنها روى هم 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا باشد بايد خمس آن را بدهد ولى چنانچه در چند جا گنج پيدا كند ، هر كدام آنها كه قيمتش به اين مقدار برسد ، خمس آن واجب است و گنجى كه قيمت آن به اين مقدار نرسيده خمس ندارد .
مسأله 1820 - اگر دو نفر گنجى پيدا كنند كه قيمت آن به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا برسد اگر سهم هر يك آنان به اين مقدار نباشد ، بنابر احتياط مستحب خمس آن را بدهند .
مسأله 1821 - اگر كسى حيوانى را بخرد و در شكم آن مالى پيدا كند چنانچه احتمال دهد كه مال فروشنده است ، بايد به او خبر دهد . و اگر معلوم شود مال او نيست ، بنابر احتياط لازم بايد به ترتيب ، صاحبان قبلى آن را خبر كند و چنانچه معلوم شود كه مال هيچ يك آنان نيست ، اگر چه قيمت آن 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا نباشد ، بنابر احتياط واجب بايد خمس آن را بدهد .
4 - مال حلال مخلوط به حرام مسأله 1822 - اگر مال حلال با مال حرام بطورى مخلوط شود كه انسان نتواند آنها را از يكديگر تشخيص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن ، هيچ كدام معلوم نباشد ، بايد خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس ، بقيه مال حلال مىشود اگر از جهت ديگر متعلق خمس نشده باشد و الا واجب است خمس ديگرى هم از بقيه مال بدهد و احتياط لازم آنست كه اين خمس را به مصرف ساير خمسها برساند لكن به قصد ما في الذمه از خمس يا صدقه .
مسأله 1823 - اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را بداند ولى صاحب آن را نشناسد بايد آن مقدار را به نيت صاحبش صدقه بدهد و احتياط واجب آنست كه از حاكم شرع هم اذن بگيرد .
مسأله 1824 - اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند ولى صاحبش را بشناسد ، بايد يكديگر را راضى نمايند و چنانچه صاحب مال راضى نشود ، در صورتى كه انسان بداند چيز معينى مال او است و شك كند كه بيشتر

308